O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

Zaxiraga bo‘lgan ehtiyojni tahlil etish. 
Zaxirani shakl-
lantirishga kirishishdan avval quyidagilarni aniqlab olish muhimdir: 
–
korxona personali tarkibidagi o‘zgarishlar prognozi; 
–
xodimlarni lavozimda o‘stirishning takomillashtirilishi; 
– nomenklaturadagi lavozimlarning zaxira bilan ta’minlanganlik 
darajasi; 
– har bir lavozim yoki lavozimlar guruhiga zaxiradan nechtadan 
nomzod to‘g‘ri kelishi. 
Ana shu tahlillar natijasida zaxiraga joriy va istiqboldagi ehtiyoj 

---

312 
aniqlab olinadi. 
2. Zaxirani shakllantirish va zaxira tarkibiga kiritilgan 
xodimlar ro‘yxatini tuzish.
Buning uchun quyidagi usullardan qo‘llaniladi: 
– hujjatlarni tahlil etish. Birinchi navbatda, xodim mehnat 
faoliyati to‘g‘risida hisobotlar, uning tarjimai holi, xodimga berilgan 
tavsifnoma, attestatsiya natijalari va boshqa hujjatlar o‘rganib 
chiqiladi; 
–
maxsus ishlab chiqilgan reja yoki savolnoma bo‘yicha xodim 
bilan suhbat (uning qiziqishlari, ehtiyojlari va boshqa qiziqtiruvchi 
ma’lumotlarni aniqlash uchun); 
–
xodimning o‘zini qanday tutishini turli vaziyatlar (ishlab 
chiqarishda, turmushda va hokazo)da kuzatish; 
– mehnat faoliyati natijalarini (mehnat unumdorligi, bajarayotgan 
ishi sifati, boshqarayotgan bo‘linmasining ko‘rsatkichlari va 
hokazolar) baholash; 
– lavozimga muvofiqligini aniqlash. Buning uchun zaxiraga 
kiritilayotgan xodim amaliy va shaxsiy sifatlari u egallashi mo‘ljal-
lanayotgan lavozimga qo‘yilgan talablar bilan taqqoslanadi; 
–
zaxiraga nomzod uchun ma’lumoti, yoshi, ish staji va hokazolar 
bo‘yicha talablar; 
–
so‘nggi attestatsiya xulosalari va tavsiyalari; 
–
rahbarlar, ayniqsa bevosita rahbarining, hamkasblari va mehnat 
jamoasining zaxira nomzodi to‘g‘risidagi fikr va mulohazalari; 
–
nomzod salohiyatini baholash (tashkilotchilik qobiliyati, 
topshirilgan ishga ijodiy yondashish, bilim va malaka doirasini 
kengaytirishga qiziqish, mehnat nizolarini oqilona hal eta olish, o‘z 
nuqtai nazarini qat’iy ximoya qila olish, asoslangan tavakkalchilikka, 
katta mas’uliyatni zimmasiga olishga tayyorlik va hokazolar. 
–
Nomzodlar ushbu va boshqa mezonlar bo‘yicha baholangandan 
so‘ng zaxiraning dastlabki ro‘yxati qayta ko‘rib chiqilib, unga aniqlik 
kiritiladi.