O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

2. Korxona ichidagi karyera. 
Bu muayyan xodim o‘z kasbiy 
faoliyati jarayonida rivojlanishning barcha: ta’lim olish, ishga 
joylashish, kasbiy o‘sish, butun salohiyatini namoyon etish, pensiyaga 
chiqish bosqichlarini bosib o‘tishini anglatadi. 
Korxona ichidagi karyera: 
–
ixtisoslashtirilgan; 
–
ixtisoslashtirilmagan bo‘ladi.
Ixtisoslashtirilgan karyera 
muayyan xodim o‘z kasbiy 
faoliyatida karyera turli bosqichlaridan o‘tishi bilan farqlanadi. 
Muayyan xodim bu bosqichlarni bitta yoki bir nechta korxonada o‘zi 
ixtisoslashgan faoliyat turida bosqichma-bosqich o‘tadi. Masalan, bir 
korxonaning bosh muhandisi ikkinchi bir korxona bosh muhandisi 
lavozimiga o‘tishi mumkin. Bu o‘tish yoki ish haqi miqdoridagi yoki 
mehnat jarayonidagi o‘sish istiqboli bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. 

---

280 
Ixtisoslashtirilgan karyeraga yana bir misol sifatida korxona boshqar-
masi boshlig‘i korxona rahbari o‘rinbosari lavozimiga tayinlanishini 
keltirish mumkin. 
Ixtisoslashtirilmagan karyera. 
Bu Yaponiya menejmentiga 
xosdir. Ushbu davlat kompaniya va firmalarida rahbar ishlab 
chiqarishning har qanday uchastkasida ishlay olishga qodir mutaxassis 
bo‘lishi kerak, degan qoida qaror topgan. Yapon menejmentiga ko‘ra 
xodim xizmat lavozimi pillapoyasida uch yildan ko‘p muddat ushlanib 
qolmasdan bosqichma-bosqich ko‘tarilib borar ekan, kompaniyaga har 
tarafdan nazar tashlash imkoniyatiga ega bo‘lishi kerak.
3. Vertikal karyera 
deyilganda xizmat lavozimi pillapoyalaridan 
bevosita yuqoriga ko‘tarilish tushuniladi. Lavozimda o‘sish mehnatga 
to‘lanadigan haq oshishi bilan bog‘liq bo‘ladi.
 
4. Gorizontal karyera. 
Bu faoliyatning boshqa turi bilan 
shug‘ullaniladigan lavozimiga siljitishni yoki korxona xizmat 
lavozimlari tizimida qat’iy belgilab qo‘yilmagan muayyan xizmat 
vazifasini (masalan, muvaqqat guruh, bo‘linma, loyiha rahbari) 
bajarish yuklatilishini anglatadi. Egallab turgan lavozimida avval 
belgilab qo‘yilgan vazifalarning qoida bo‘yicha ish haqi miqdori 
oshirilgan holda kengaytirilishi yoki murakkablashtirilishi ham 
gorizontal karyera turiga taalluqlidir. Ya’ni gorizontal karyera xizmat 
lavozimida muttasil yuqoriga ko‘tarilishni anglatmaydi.