O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

5.11.2. Gruntni eritish usullari va uni erigan xolatda qazish 
Eritish issiqlik ta’siri hisobiga amalga oshiriladi va katta mehnat hamda 
energiya sarfi bilan ajralib turadi. Bu usul kam hollardagina ya’ni boshqa usullarni 
qo‘llash mumkin bo‘lmagan vaziyatlarda yoki ularni qo‘llash maqsadga muvofiq 
bo‘lmagan hollarda - ishlayotgan kommunikatsiyalar va kabellar oldida, tor 
sharoitlarda,avariya va ta’mirlash ishlari olib borilayotgan joylarda qo‘llanadi. 
Eritish turlari 
issiqlikni gruntda tarqalish yo‘nalishlari
bo‘yicha va 
qo‘llaniladigan issiqlik tarqatuvchisi
(yondirilgan yoqilg‘i, bug‘, issiq suv, 
elektr) bo‘yicha tasniflanadi. Eritishni tarqalish yo‘nalishlari bo‘yicha barcha 
usullar uchga bo‘linadi. 
Gruntni yuqoridan pastga qarab eritish
. 
Issiqlik tik yo‘nalishda yuza 
tepasidan grunt ichiga tarqaladi. Bu eng sodda usul bo‘lib, amalda tayyorgarlik 
ishlarini talab qilmaydi, amaliyotda eng ko‘p qo‘llaniladigan usullardan biri 
bo‘lsada, lekin energiyani tejash nuqtai nazaridan takomillashmagan, chunki 
issiqlik manbai sovuq havo zonasida joylashadi, shuning uchun energiyaning atrof-
muhitga sezilarli darajada tarqalib yo‘qotilishi ko‘proqdir.
Gruntni pastdan yuqoriga qarab eritish
.
Issiqliq gruntning muzlagan 
chegarasi ostidan yuqori yuzaga tarqaladi. Bu eng iqtisodiy tejamkor usuldir, 
chunki eritish gruntning muzlagan qatlami himoyasi ostida ro‘y beradi va 
issiqlikning atrofga yo‘qolishi amalda mutlaqo yo‘qdir. 
Radial eritish.
Bu usul issiqlik energiyasi sarfi bo‘yicha avvalgi ikkita 
usulga nisbatan oraliq holatni egallaydi. Issiqlik tik o‘rnatilgan isitadigan 
elementlardan grunt ichiga radial tarqaladi. 
Qullaniladigan issiqlik tarqatuvchiga bog‘liq holda eritishning quyidagi 
usullari bor: 

---

194 
Bevosita yoqilg‘i yondirib eritish; 
Olov yordamida quritish (5.40 rasm); 
Elektr yordamida eritish