O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

 
 
9.41-rasm. Inventar halqa-qisqich:
1 – halqa; 2 – strubtsina; 3 – siquvchi vint. 
 
O‘rnatilgan orayopma paneli to‘la-to‘kis to‘g‘irlangandan keyin va unda 
loyiha holatidan chetga chiqish kuzatilmaganda uni stroplardan ozod etish amalga 
oshiriladi. Ilmoqlardan bo‘shatilgandan keyin inventar halqa-qisiqichlar 
konussimon teshiklardan chiqariladi. 
 
9.3.7. Hajmli elementlarni montaj qilish 
 
Hajmli elementlar ishlarni bajarish loyihasining ko‘rsatmalariga muvofiq 
ildiriladi. Ventilyatsiya bloklari va lift shaxtalari to‘rt tarmoqli stroplar yordamida 
ko‘tariladi (9.42-rasm); sanitar-texnik kabinalar uchun to‘rt tarmoqli stroplar yoki 
traversalar qo‘llaniladi, ilish kabinaning yuqori yoki pastki qismidagi montaj 
halqalari yordamida amalga oshirilishi mumkin.
 
Sanitar-texnik kabinalar qizdirilgan qum qatlamiga o‘rnatiladi. Dastlab 
asosga o‘ramli materialning ikki qatlamidan tayyorlangan gidroizolyatsiya 
to‘shamasi to‘shaladi. Lift shaxtasi elementlari ostiga plastik qorishmadan 
tayyorlangan to‘shama yotqiziladi. To‘shamaga tomonlardan bittasi bo‘yicha ikkita 

---

467 
marka botiriladi, ularning yuqori qismi montaj gorizontiga mos kelishi zarur, 
qarama-qarshi tomondan yuqori qismi montaj gorizontidan balandroq bo‘lgan 
ikkita pona botiriladi. Hajmli elementni joyiga tushirishda uning to‘g‘ri 
tushirilganligi o‘q belgisi chiziqlari bo‘yicha tekshiriladi, oldin o‘rnatilgan va 
montaj qilinayotgan elementlarning tashqi qirralari o‘zaro mos tushishi kerak. 
Ponalar tekislanadi va hajmli element vertikal holatigacha keltiriladi. Hajmli 
elementlarning doimiy mahkamlanishi montajdan ma’lum bir vaqt orqada qolib 
bajariladi, bu bilan choklardagi qorishmaga zarur mustahkamlikka erishishiga 
imkon beriladi. Dastlab biriktirilayotgan bloklarning qo‘yma payvandlash detallari 
payvandlanadi, keyin ponalar olinib, teshiklar qorishma bilan yopib suvaladi.
O‘rnatilgan hajmli elementlar pastki kesimining loyihaviy holatdan chetga 
chiqishi 8 mm dan, element ustki qismining vertikaldan og‘ishi esa 10 mm dan 
oshmasligi kerak. Lift maydonchasi polining sathi hajmli elementning eshik o‘rni 
ostonasiga nisbatan 10 mm chegarada og‘ishiga ruxsat etiladi. Yirik panelli 
binolarning qurilish konstruktsiyalarini montaj qilish bo‘yicha ishlarni bajarish 
jarayonida texnika xavfsizligi bo‘yicha umumiy talablardan tashqari o‘ziga xos 
ya’ni spetsifik talablarga ham qat’iy rioya qilish talab etiladi. Texnik yerto‘la 
ustidagi orayopmadan boshlab, uning perimetri bo‘yicha tashqi devorlar panellari 
o‘rnatilishi davomida olib tashlanadigan inventar to‘siqlar o‘rnatilishi kerak. 
Zinapoya maydonchalari va marshlari bu konstrutsiyalarni montaj qilish vaqtida 
o‘rnatiladigan doimiy yoki vaqtincha to‘siqlarga ega bo‘lishi kerak. Orayopmasi va 
zinapoya maydonchalari hamda lift shaxtalarining hamma o‘rinlari inventar 
shchitlar bilan berkitilgan bo‘lishi kerak.

---

468 
9.42-rasm. Hajmli elementni ilish va ko‘tarish: 
1-universal traversa; 2- bog‘lovchi tarmoq muvozanatlovchi arqoni bilan. 
Montaj qilinayotgan elementni ilmoqlardan bo‘shatishga faqat uni loyihaviy 
holatga uzil-kesil to‘g‘irlanib va montaj moslamalari bilan ishonchli 
mahkamlangandan keyin yoki doimiy bog‘lamalarni loyihaga muvofiq 
payvandlagandan so‘ng ruxsat etiladi. O‘rnatilgan elementdan montaj 
moslamalarini yechishga bo‘shatilayotgan elementni unga birikkan 
konstruktsiyalar bilan birlashtiruvchi loyihaviy bog‘lamalarni o‘rnatgandan keyin 
ruxsat etiladi.