Oʼzbekiston respublikаsi oliy vа oʼrtа mаxsus tаʼlim vаzirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti

Литература 
1.
Клёсов А.А. Применение иммобилизованных ферментов в пищевой промышленности. 
- В кн:Биотехнология. М.: Наука, 1984, -С.103-112.
2. Анцыперова, М.А., Арсеньева, Т.П., Волкова, О.В., Яковченко, Н.В. (2019, 13–15 
ноября). Исследование процесса ферментации при производстве низколактозной молочной 
продукции. IX Международная научно-техническая конференция. Cанкт-Петербург, Россия.
 

---

73 
QUYOSH ENERGIYASIDAN FOYDALANIB UZLUKSIZ QURTISHDA AVTOMATIK 
BOSHQARISH TIZIMINI SHAKLLANTIRISH 
 
Rahmatullayeva Sh.X., Usmonov B.Sh.
Toshkent kimyo texnoligiya instituti 
Hozirda qurtish usullari keng tarqalgan bo’lib, sublimatsion quritish, dielektrik quritish, kontaktli 
qurilish, konvektiv quritish, radiasiyalik quritish va hokazolarga bo’linadi. 
Quyosh energiyasidan foydalanib quritish usulining katta ustuvor tomoni shundaki, u tashqaridan 
elektr manbayi talab etmaydi, balki quyoshdan kelayotgan energiyani elektr tokiga aylantrib, o’zini o’zi 
energiya bilan ta’minlaydi.
Quyoshli qurtishda mahsulotlarini ko’pgina foydali elementlari va vitaminlari saqlanib qolinadi. 
Ulardan foydalanish meva va sabzavotlarni quritish xarajatlarini sezilarli darajada kamaytiradi va natijada 
aholi uchun quritilgan mevalarning narxi pasayadi.
Mazkur qurilmada quritish va havo aylanishi tufayli quritish samaradorligi oshadi, issiqlik 
tashuvchining harorati quritish mahsulotlarini termal kuyishlariga olib kelmaydi, havo oqimi issiqxonada 
teshiklarni ochish orqali tartibga solinadi.
Quyosh energiyasidan foydalanib quritish uskunasi hozirda ko’p mamlakatlarda o’rnatilgan, 
jumladan AQSh, Germaniya, Shvetsariya, Italiya, Fransiya, Hindiston va 28 ta boshqa davlatlar shular 
jumlasidandir. 
Helio-havo-isitish qurilmasining taklif etilayotgan loyihasi meva va sabzavotlar materiallarini 
to'g'ridan-to'g'ri quyosh nurlari ta'sirisiz yumshoq rejimlarda quritishning texnologik jarayonini 
faollashtirish imkonini beradi.
Har xil turdagi quyosh quritgichlari ishlab chiqilgan va sinovdan o'tgan bo’lib, 1-rasmda 
eksperimental gelio-havo isitish konvektiv quritish qurilmasi ko’rsatilgan. U tekis kollektor, quritish 
kamerasi va havo o'tkazgichdan iborat. 
Quyosh-havo-issiqlik quritgichiga issiqlik tashuvchisi (havo) beriladi. Havo isitish kamerasidan (1) 
o'tadigan havo quyosh kollektori (2) tomonidan isitiladi. Yuqori qismida material kirish joyi (3) mavjud 
bo'lib, undan material konveyer lentasiga kiradi. 
Tropik va subtropik mintaqalar. Quritgichlarning asosiy ikki toifasi tabiiydir. Bu ishlarni amalga oshirish 
natijasida universal va ko‘p funksiyali uskunalar yaratishda takomillashtirilgan quyosh quritgich-issiqxona 
joriy etiladi.
Gorizontal tekislikda quyosh nurlanishining o'rtacha oylik intensivligining har bir soati uchun o'rtacha, V/m2