O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov Q. X., Boqiyeva I. A

 
 
10.4. Jamoa psihologik muhiti va uning kadrlar
turg‘unligiga ta’siri 
Korxonada ishchilar salomatiga, mehnat samarasiga, ishlab chiqarish madaniyati 
va kadrlar samarasiga sezilarli ta’sir ko’rsatuvchi omillardan biri mehnat jamoasida 
mavjud ruhiy muhitdir. 
Sanoatning bir qancha tarmoqlaridagi amaliy izlanishlarning ko’rsatishicha, 
diqqatli bo’lgan holda bir-biri bilan aloqada bo’luvchi ishlab chiqarish jamoalarida 
do’stona yordam va qo’llab-quvvatlash, o’z-o’zini tutish, jamoa jisplashuvi me’yor 
bo’lib qolganligi holda bunday jamoa natijalarining doimo ijobiyligi, braklarning 
yo’qligi va kadrlar turg’unligi yuqori ekanligidan dalolat beradi. 
Mehnat jamoasidagi psihologik iqlimning holatiga ta’sir etuvchi asosiy obyektiv 
omillar quyidagilar: 
- ishlab chiqarish muhitining material xom ashyo omili (ish qurollari, sanitar-
gigiyenik holat); 
- tashkiliy omillar; 
- ijtimoiy-iqtisodiy omillar; 
- ijtimoiy-psihologik omillar; 
- ruhiy omillar. 
Jamoadagi psihologik iqlimni o’rganishda ijtimoiy so’rov, kuzatishlar va boshqa 
usullardan foydalaniladi. Psihologik iqlim hozircha o’lchov birliklariga ega emas va 
unga norma hamda standartlar mavjud emas. 
Korxona psihologik muhitining kadrlar turg’unligiga ta’sirini aniqlashda asosan 
hujjatlar tahlili usuli ishlatiladi. 

---

193 
Ijtimoiy izlanishlar yordamida jamoadagi psihologik iqlim va uning kadrlari 
orasida bevosita bog’liqlik mavjudligi aniqlangan. Shuning uchun psihologik iqlim 
holatini tahlil qilishda kadrlarning brigada, uchastka va umuman korxonada bir necha 
yillik turg’unlik ko’rsatkichlaridan foydalanish maqsadga muvofiq. Bir necha yilga 
turg’unlik ko’rsatkichlari uchun ma’lumotlar kadrlar bo’limi yoki jamoaning ijtimoiy 
rivojlanish rejalarida mavjud.