O‘zbekiston respublikаsi oliy vа o‘rtа mаxsus tа’lim vаzirligi toshkent dаvlаt iqtisodiyot universiteti

2. O’zbekiston Respublikasida Soliq tekshiruvlarini amaldagi holati
Soliq tekshiruvlari soliq to‘lovchilar, yig‘imlarni to‘lovchilar va soliq agentlari tomonidan soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishi ustidan nazorat qilish maqsadida o‘tkaziladi.¹⁰
Soliq tekshiruvi soliq to‘lovchi to‘g‘risida soliq organlarida mavjud bo‘lgan ma’lumotlarni o‘rganish va tahlil qilish asosida amalga oshiriladi.
DSQ matbuot xizmati xabariga ko‘ra, soliq tekshiruvlariga oid nizomlar tasdiqlandi, O‘zbekiston hukumatining ayrim qarorlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritildi.
Xususan, “Soliq xavfini boshqarish, soliq xavfi mavjud soliq to‘lovchilarni (soliq agentlarini) aniqlash va ularni soliq xavfi darajasi bo‘yicha toifalash tartibi to‘g‘risida”gi nizom tasdiqlandi.
Qaror bilan tasdiqlangan “Soliq tekshiruvlarini tashkil etish va o‘tkazish tartibi to‘g‘risida”gi nizomda soliq tekshiruvlari turlari va ularning xususiyatlari batafsil tushuntirilib, soliq organlarining mansabdor shaxslari, soliq to‘lovchilar vavakillarining huquq va majburiyatlari belgilab qo‘yildi.
Bungacha ushbu tekshiruvlarni o‘tkazish to‘g‘risidagi nizom Davlat soliq qo‘mitasi buyrug‘i bilan tasdiqlangan edi. Endi tekshiruvlarni o‘tkazish tartibi idoraviy hujjat sifatida emas, balki hukumat qarori sifatida qabul qilindi, ya'ni Vazirlar Mahkamasi omonidan tasdiqlandi.

Prezident tashabbusi bilan tadbirkorlik sub'yektlari faoliyati tekshiruvlariga e'lon qilingan moratoriy 2021 yilda ham amal qiladi.
Soliq xizmati organlari jismoniy shaxslardan soliq to‘lovchilar tomonidan nazorat-kassa mashinalari yoki to‘lov terminallaridan foydalanish bilan bog‘liq soliq qonunchiligi buzilishiga oid videoyozuvlarni olganda, mahsulotni nazorat xaridi orqali sotib olish talab etilmaydi.
Qaror bilan kiritilgan o‘zgartirish va qo‘shimchalarga muvofiq, chakana savdo bilan shug‘ullanadigan yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlar o‘zlarining davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi ma'lumotlarni, shu jumladan soliq to‘lovchining identifikatsiya raqamini xaridorlar tanishishlari uchun qulay joylarda joylashtirishlari shart.
Elektron hisobvaraq-fakturaga 2ta yangi ustun qo‘shildi:

• 
  tovarlarning (xizmatlarning) Yagona elektron milliy katalogi bo‘yicha identifikatsiya kodi;
  
• 
  tovarlar (xizmatlar) shtrix-kodi.