O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

مَفاعِلُنْ مُفْتَعِلُنْ، فَعَلتُنْ، مُستَفْعِلُ، مفَاعِلُ، مفَعْوُلُنْ، فَعُولُنْ، مُستفْعِلانْ، مفَاعِلانْ، مُفْتَعِلانْ، فَعَلتَانْ.

Maxbun. Yuqorida xabn haqida aytib o‘tdik.

مُسْتَفْعِلُنْ←متفعلن = مَفاعِلُنْ
Matviy –المَطويّ (lug‘.m: o‘rash) rukndagi to‘rtinchi sukunli harf sababning ikkinchisi bo‘lganda tushib qolishi:
←مُسْتَعِلُنْ=مُفْتَعِلُنْمُسْتَفْعِلُنْ
Maxbul –المخبول (lug‘.m: qarshilik) Xabn va taylarning yig‘indisidan iborat.
مُسْتَفْعِلُنْ← متفعلن ←مُتَعِلُنْ =فَعَلَتُنْ
Makfuf –المكفوف(lug‘.m: olib qo‘yish) ruknning yettinchi harfi sukunli hamda sababning ikkinchisi bo‘lganda tushib qolishi:
مُسْتَفْعِلُنْ← مُستَفْعِلُ
Mashkul –المشكول(lug‘.m: chalkashtirish) xabn hamda kaff birligidan iborat:
مُسْتَفْعِلُنْ←مُتَفْعِلُن←مُتَفْعِلُ = مَفاعِلُ
Maqtu’– المقطوع rukn so‘ngidagi yig‘ilgan vataddan so‘ngi sukunli harfning tushib qolishi va oldidagisining sukunlashishi:
مُسْتَفْعِلُنْ←مُستَفْعِلْ=مَفْعُولُنْ
Makbul – المكبولُ (lug‘.m: zanjirlash) xabn hamda qat’ birligidan iborat:
مُسْتَفْعِلُنْ←مُتَفْعِلُن←مُتَفْعِلْ = فَعُولُنْ
Muzal –المُذال (lug‘.m: dum orttirish) rukn ortidagi yig‘ilgan vatadga sukunli harf orttirish:
مُسْتَفْعِلُنْ←مُستفْعِلانْ
Muzali maxbun:
مُسْتَفْعِلُنْ ← متفعلن←مُتَفْعِلانْ = مَفاعِلانْ
Muzali matviy:
مُسْتَفْعِلُنْ ←مُسْتَعِلُنْ←مُسْتَعِلانْ=مُفْتَعِلانْ
Muzali maxbul:
مُسْتَفْعِلُنْ ←مُتَعِلُنْ←مُتَعِلانْ= فَعَلتَانْ
مَفاعِيلُنْ (mafo’iylun)ushbuasliy ruknning yettita tarmoq ruknlari mavjud: