O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

Jigarni tuzilishi va funksiyasi: Jigar organizmdagi bezlarning eng kattasi hisoblanadi. Jigar qorin qismini devori ung tomonida joylashib, diafragmaga tegib turadi. Uning ogirligi 1500 g bо‗ladi. Uning о‗zunligi 20- 22 sm, eni 10-12 sm, qalinligi 7-8 sm. Jigarda chap (kichik) va ung (katta) bulagi bо‗lib, jigar darvozasidan jigar arteriyasi, darvoza vena jigar yuli, limfa tomirlari va nervlari о‗tadi. Shu yul orqali jigardan limfa qon tomiri, venasi chikadi va jigardan chikkan qon pastki kavak venaga kuyiladi. Jigar ovqat hazm kilishda ut ishlab beradi. Moddalar almashinuvida glikogen hosil qiladi hamda hazm protsessida hosil bо‗lgan zararli moddalarni zararsizlantiradi jigarni orqa qismidan pastki kavak vena tegib turadi, Oldingi qismida ut pufagi yetadi. Jigar ut suyuqligi ishlab beradi va 12 barmokli ichakka quyiladi. Bir sutkada ut 800-1200 ml ishlanadi ut suyuqligi fakat ovqat hazm qilish vaktida ichakka kuyiladi. Uning reaksiyasi ishkoriydir. Bilirubin pigmenti jigarda gemoglobinni parchalanishdan hosil bо‗ladi va ichakka undan qonga utib urobilin kurinishida siydik orqali chikariladi, Bilorubinni kup qismi axlatga rang beradigan terkobilin kurinishda tashkariga chiqariladi. О‗t yо‗llari kasallanganda, о‗t suyuqligi ichakka о‗tmaydi, о‗t va u pigmentlar qonga о‗tib teri va kо‗z oq pardasini sarik ranga keltiradi. Utning asosiy vazifasi ichak shirasidagi va me‘da osti bezining shirasidagi lipazani aktivlashtiradi. Ut yog‗larni emulsiya xoliga keltiradi, yog‗lar va vitamin K-ning surilishida qatnashadi, ichak harakatini peristaltikasini me‘da osti bezidan shira ajralishini kuchaytiradi va ut ichakka utgach kislotali ovqat butkasini neytrallaydi. Ovqat iste‘mol qilingandan sо‗ng ut, 12 barmoqli ichakka о‗tadi: gо‗shtga 8 minutdan sо‗ng, nonga - 12 minutdan sо‗ng, sutga 3 minutdansо‗ng ut chiqadi. О‗t 12 barmokli ichakka gusht va sut iststemol kilganda 5-7 soat davomida, non yeyilganda 8-9 soatdan keyin quyiladi.