Qon ivishiga qarshi tizim. Qon ivishini ta‘minlovchi omillarning hammasi tomirlardagi qonda mavjud bо‗lganiga qaramay, u ivib qolmaydi. Bu qonda ivish tizimi bilan bir qatorda, uning ivishining oldini oluvchi tizim borligiga bog‗liq. Ivishga qarshi tizim ham о‗z ichiga anchagina omillarni qamrab olgan. Ularga birinchi galda antitromboplastinlar kiradi. Antitromboplastinlar XII omil va protrombinni trombinga aylanishini ingibirlovchi modda. Qonda bir nechta antitrombinlar bor. Ularning ichida eng kuchligi antitrombin III, uning yetishmovchiligi tromboemboliyalarga (qonni tomirlarda ivib qolishga) sabab bо‗ladi.
Qon ivishining oldini oluvchi kuchli moddalardai (an- tikoagulyantlardan) geparinni kursatish mumkin. U biriktiruvchi tо‗qimadagi semiz hujayralarda va bazofillarda sintezlanadi. Geparin ivituvchi omillar faolligini susaytirib, qon ivishining hamma bosqichlarini sskinlashtiradi.
Plazma 90% suv va 10 % erituvchi moddalardan tashkil topgan erituvchi moddalar 70 % oqsil 20 % nitritlar vitqamin garmon va 10% elektrolitlar bor. Plazma immul sistemaga tasir qiladi. Elektrofaiz usuli yordamida tekshiriladi.
Plazmadagi oqsillar 100 yoki turli oqsillar plazmada mavjud. 170 gli tashishda uning o‘z o‘rni bor(misol uchun lipidlarni garmon va vitaminlar) qotib qolgan qon tizimida muhum yuzaga keltiradi va imminutit tizimida antibodieslar elekrofaringizdan analitik gaz metotda ular qo‘pol holda 5 ta guruhga ajratiladi. O‘zlarining quvvatlashi molekulyar o‘lchami va shaklidan.
Albuminlar propotsional engmuhim plazmor oqsili va ularning birinchi darajali vazifasi osmotik bosim qoning ular kalsiy ionlarini yog‘ oksidlari o‘t pufagida ishlab chiqariladi. Bilirubin moddasi va bir necha garmonlar va vitaminlarni tashish vazifasini ham bajaradi. Ular ham oqsillar jamg‘arishda ishtirok etadi. Globulinlar.Bu 3ta guruhda oqsillar asosan lipidlarni tashishni lipoproteinlar gemoglabin temir transferrin vitaminlardan B 12 va adrenal kartikoid ularning bazilari quyuq sistemasini hosil qiladi. Misol uchun fibrigogin phothrombin.
Y-Globulinlar. Qon plazmasidan y-globulinlarning asosan immunoglobulin immuna moddasi tashkil qiladi.Ular gluco oqsillar qaysiki to‘kiladi ( yo quyiladi). Hujayra plazmasi tomonidan mahfiylashtirilgandan keyin aniq immune sistemasi qismi hosil qilinadi.
B.Limfotsitlardan Inson immuma globulinlar vazifasiga ko‘ra 5 guruhga bo‘linadi. Bular IgA, IgO,IgE,IGE va IgM
immunoglobulin A(IgA)bu ixtisoslashgan jarayon silliq yuzasidan va shu sababli asosan yuzaga keladi.
Immunoglobulinlar D(IgD)Plazmada faqatgina oz miqdorda topilgan.Ularning asosiy vazifasi haligacha aniqlangani yo‘q.
b.lymphocytes larning ko‘payishi va farqlanishi davomida qabul qiluvchilarning yuza qismida muhim ro‘l oynaydi.
3.I-immunoglobulinlar E(IgE)immunoglobulinlarning hammasi eng kichik plazma konsentratsiyada mavjuddir.Ular o‘sib boradi ayniqsa allergic reaksiyalar yuqumli kasalliklarda (yoki parazitik zaharlanish)
4.(IgG) Bular eng muhim organizmga qarshi ontitolalar hisoblanadi.Plazmaning bir qismi hisoblanib ular ham interstidial oquvchi moddada mavjud bo‘ladi.
5.(IgM) bular eng kata organizmga qarshi ontitolalar bo‘lib va birinchi immunoglobulinlAR ANTIGEN va kontakt ( aloqadan) keyin shakl yuzaga keladi. (misol uchun zararli microorganizmlar)va yosh organizmga qarshi antitolalar. Ularning dastlabki tuzilishlari b –limfositlarga mahkamlanadi.
Antitromboplastinlar, antitrombinlar va geparin birlamchi antikoagulyantlarni tashkil qiladi. Bo‘lar qonda doim uchraydi. Bo‘lardan tashqari, qon ivishi jarayonida paydo bо‗ladigan ikkilamchi antikolulyantlar ham bor. Masalan, qon iviganda paydo bо‗ladigan fibrin trombinning 90% ini о‗ziga biriktirib, faolsiz holatga о‗tkazadi. Shu sababdan, fibrinni antitrombin I deyishadi.
Fibrin hosil bо‗lish jarayonida fibrinogendan ajralib chiqqan peptidlar ham antikoagulyantlik xossasiga ega. Fibrin parchalanganida (fibrinoliz jarayonida) juda
kuchli antikoagulyantlar paydo bо‗ladi. Ular trombin faolligini tormozlaydi, trombositlarning g‗ujlanishiga yо‗l qо‗ymaydi.
Qon ivishining hamma bosqichlarida jarayon tezligini chegaralovchi omillar о‗z-о‗zidan paydo bо‗ladi. Qonning suyuqligicha qolishining boshqa sabablari ham bor. Tomirlar endoteliyining silliqligi Xageman omilining faollanishiga va trombositlarning yopishib qolishiga xalaqit beradi. Qon tomirlarning ichki yuzasi va shaklli elementlar manfiy zaryadga ega. Demaq shaklli elementlar tomirlar yuzasidan qochadi. Tomirlar yuzasi juda yupqa qavatdan iborat erigan fibrin bilan qoplangan. U ivituvchi faol omillarni, xususan trombinni о‗ziga biriktirib ola- di. Qonning oqimi tez bо‗lganidan gemokoagulyasiya omillarini bir joyda kо‗p miqdorda yig‘‗ilib qolishiga yо‗l qо‗ymaydi.
