O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

 

Q is qa   xulo s a la r  

Qand

  eng  muhim  oziq-ovqat  mahsulotidir.  U  har  kuni  iste‟mol 

qilinishidan  tashqari  qandolatlik  va  novvoylikda,  spirtli  va  spirtsiz  ichimliklar 

ishlab  chiqarishda  keng  qo„llaniladi.  Qand  yuqori  kaloriyaga  ega  (100  g  qand 

405 k. kal beradi), odam organizmida  engil  va to„la hazm bo„ladi.  

Qand-shakar 

bevosita  qand  lavlagidan  olinadi.  Zavodga  keltirilgan 

qand  lavlagi  yuviladi,  maydalab  qirqiladi,  maxsus  kattakon  yog„och  bochka 

(diffuzor)  larga  solinadi  va  qandni  mayda  lavlagi  qirindilaridan  ajratib  olish 

uchun  issiq  suv  quyiladi.  Hosil  bo„lgan  diffo„zion  sharbat  tarkibida  turli 

qo„shilmalar  bo„ladi,  shuning  uchun  ham  u  tozalanadi.  Tozalangan  sharbat 

vakuum  -  apparatlarda  kristallar  hosil  bo„lgunga  qadar  quyuqlashtiriladi. 

Kristallar  sharbatning  kristallashmagan  qismidan  tsentrifugalarda  ajratiladi. 

Hosil  bo„lgan  kristallar  yuviladi  (oqartiriladi),  quritiladi,  elakdan  utkaziladi 

(kattaligiga  qarab  saralanadi)  va  idishlarga  joylanadi.  Olingan  qand  xom 

ashyoning 14-15% ini  tashqil etadi.  

Asal

  engil  hazm  bo„luvchi  shakarlardan,  ya‟ni  glyukoza  bilan 

fruktozadan  iborat  bo„lib,  ularning  miqdori  asalda  65  dan  80%  gacha  bo„ladi. 

Bundan  tashqari  asal  tarkibida  15  -  25%  suv,  organiq  kislotalar  (olma  kislotasi, 

vino  kislotasi,  limon,  sut,  shovul  kislotasi),  oz  miqdorda  oqsil,  vitaminlar, 

xushbo„y va bo„yoq moddalari bor. 

Patoka

  kartoshka  yoki  makkajo„xori,  ba‟zan  bug„doy  yoki  javdar 

kraxmallaridan  olinadi.  Aralashmalardan  tozalangan  kraxmal  suvda  eritiladi, 

nordonlashtiriladi  va  kraxmal  suti  tarzida  kattakon  bochkalarga  yoki 

avtoklavalarga  solib qo„yiladi.