Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

D B

L C

E A

B Y G

32.2-chizma. Ichki muvozanatga erishish mexanizmi.

Aytaylik E nuqtada ham ichki, ham tashqi muvozanat ta’minlansin. Agar davlat xarajatlari G oʻssa, daromad multiplikativ samara bilan E dan A ga qadar koʻpayadi. Daromad muvozanat (E) nuqtasidan ortiqcha talab holatiga (A) oʻsishi natijasida ortiqcha daromad inflyatsion bosimni yuzaga keltiradi. Ichki muvozanatni tiklash uchun talabni kamaytirish maqsadida foiz stavkasi R ni koʻtarish orqali pul massasini kamaytirish talab etiladi. 32.2-chizmada bu holat A nuqtadan D nuqtaga qadar siljishi koʻrinishida aks etadi. Bu nuqtada daromad resurslarning toʻliq bandliligiga mos keladi, ichki muvozanat esa tiklanadi. Oʻz navbatida, G va R ning ichki muvozanatni ta’minlovchi

kombinatsiyalari ijobiy egilishga ega YY egri chizigʻini yuzaga keltiradi.

YY egri chizigʻidan oʻngda va quyida joylashgan nuqtalar ortiqcha talabni aks ettiradi. YY egri chiziqdan chapda va yuqorida joylashgan nuqtalar ortiqcha taklifni aks ettiradi. Bu nuqtalarda talab kamayadi va foiz stavkasi oʻsadi.

32.2-chizmadan koʻrinib turibdiki, VV egri chizigʻi YY egri chizigʻiga nisbatan yotiqroq. VV egri chizigʻining tikligi kapital mobilligi bilan belgilanadi. Kapital qanchalik harakatchan boʻlsa joriy operatsiyalar schyotinng taqchilligini moliyalashtirish uchun zarur boʻlgan kapitalning oqib kelishini ragʻbatlantiruvchi foiz stavkasi R shunchalik kam miqdorga oʻsadi. Bunda VV egri chizigʻi yotiqroq boʻladi.

Kapital kamroq harakatchanligi sharoitida VV egri chizigʻi tikroq koʻrinishni oladi. Ammo kapitalning nisbatan kamroq mobilligi sharoitida ham VV egri chizigʻi YY egri chizigʻidan koʻra tikroq boʻlmaydi. VV egri chizigʻining tikligi kapitalning mobilligi 0 ga teng boʻlgan sharoitda YY egri chizigʻi tikligiga tenglashadi. Boshqa barcha holatlarda YY egri chizigʻi VV egri chizigʻiga nisbatan tik boʻladi.

Shunday qilib fiskal va monetar siyosatni qoʻshib olib borish ichki va tashqi muvozanatni ta’minlash imkonini beradi. Navbatdagi muammo

– fiskal va monetar siyosatning ichki va tashqi muvozanatga ta’siri darajasini aniqlashdir. Bu nazariy masalani yechishga Robert Mandell va Markus Fleming urinib koʻrishgan.