Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Iqtisodiy oʻsishning keynscha modellarining umumiy tavsifi. E.Domar modeli.

Iqtisodiy oʻsish modellari yalpi ishlab chiqarishning uzoq muddatli koʻpayishi taklif omillariga tayangan holda tahlil etish imkonini beradi.

Iqtisodiy oʻsishning keynscha va neokllasik modellari mavjud.

Keynscha modellarning mohiyati quyidagicha:

1. 
   ularning barchasi Keynsning yalpi talab toʻgʻrisidagi bosh gʻoyasiga tayanadi. Ya’ni ularni tuzishda mualliflar iqtisodiyotni uzoq muddatli mutanosib rivojlanishining hal qiluvchi sharti yalpi talabni oshirish deb qarashgan;
   
2. 
   iqtisodiy oʻsishning asosiy omili investitsiyalar hisoblanadi, boshqa ishlab chiqarish omillari e’tiborga olinmaydi;
   

Keynscha iqtisodiy oʻsish modelidan soddarogʻi 40-yillarda E. Domar tomonidan taklif etilgan model hisoblanadi.

E.Domar investitsiyalarni ham talab ham taklif omili deb qaraydi. Ya’ni investitsiyalar nafaqat multiplikativ ta’sir koʻrsatib yalpi talabni oshiradi, balki ishlab chiqarish quvvatlarini yuzaga keltirib, ishlab chiqarishni rivojlantiradi, tovarldar taklifini oshiradi. Shunday ekan, yalpi talabning oʻsishi yalpi taklifning oʻsishiga teng boʻlishi uchun investitsiyalar qanday oʻsishi kerak degan savol paydo boʻladi. Bu savolga javob topish uchun Domar uch tenglamani oʻz ichiga olgan tenglamalar sistemasini tuzdi:

1. 
   taklif tenglamasi;
   
2. 
   talab tenglamasi;
   
3. 
   talab va taklif tengligini ifodalovchi tenglama.
   

1. 
   Taklif tenglamasida investitsiyalar ishlab chiqarish omillarining qanchaga qoʻshimcha oʻsishini koʻrsatadi. Agar berilgan sharoitda investitsiyalar I oʻssa, yalpi ishlab chiqarish K α miqdorga oʻsadi: