O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti “Geologiya qidiruv” fаkultеti “Nеft va gazni qayta ishlash ob’ektlari” kаfеdrаsi «korroziyadan himoya qilish»


-расм. Металл эриш тезлигининг потенциалга боғлиқлиги



Download 6,18 Mb.
bet39/181
Sana28.05.2023
Hajmi6,18 Mb.
#945509
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   181
Bog'liq
MAJMUA KORROZIYA 1

6.1-расм. Металл эриш тезлигининг потенциалга боғлиқлиги.
Ўтиш соҳаси металлнинг турғун бўлмаган пассив ҳолатига тўғри келади.

Потенциалнинг маълум бир қийматидан бошлаб (5.7-расмда Еқп), потенциалнинг мусбат йўналишда силжиши билан металлнинг эриш тезлиги яна ортади. Бунда металл пассив ҳолатининг бузилиши юз беради, бундай ҳолат унинг актив ёки қайта пассивланиш ҳолати дейилади. Потенциал мусбат қийматининг ортиши билан металлнинг эриш тезлиги яна орта бошлайди. Бунда актив ҳолатдан фарқли ҳолда, металлнинг эриши юқори даражадаги оксидланиш ионларининг ҳосил бўлиши билан кечади. Масалан темир актив ҳолатда эритмага икки зарядли ионлар шаклида ўтса, қайта пассивланган соҳада у эритмага уч зарядли ионлар шаклида ўта бошлайди.


6.2. Актив ҳолатда металларнинг эриш қонуниятлари
Актив ҳолат соҳасида металларнинг эриши Е потенциал билан ток зичлиги логарифми орасидаги чизиқли боғланиш билан характерланади.
Металлар эришининг анод реакцияси механизмини ўрганишда шундай савол туғилади: металлнинг кристалл панжарадан эритмага ўтиши
Me = Меп+ + пе
реакцияда қатнашадиган барча n валентли электронларнинг бир вақтнинг ўзида (бир актда) ажралиши билан боғлиқми ёки бундай ажралиш қатор кетма-кет, масалан бир электронли қуйидаги босқичлар билан амалга ошадими: Me = Ме+ + е (6.1)
Ме+ = Ме2+ + е (6.2)
.......................................
Me(n—1)+ = Men+ + e (6.3)
Ҳозирги вақтда металлар эриш жараёнининг деярли барча ҳолатларида кўп босқичли эканлиги аниқ қайд этилган.
Бироқ яна бир савол туғилади: босқичларнинг қай бири йиғинди реакция тезлигини ифодалайди? Бу саволга жавобни Ме2+ (яъни, n=2) ионларининг ҳосил бўлиши билан кечадиган Ме металлнинг икки босқичли эришида кўрсатиш мумкин. Бу жараённи қуйидаги схема орқали ифодалаймиз:
Me → Ме+ + е (6.4)
Ме+ → Ме2+ + е (6.5)
Бунда икки ҳол бўлиши мумкин:
1. (6.4) босқич ундан кейинги (6.5) босқичга нисбатан секинроқ кечади ва у жараённинг йиғинди тезлигини лимитлайди. Биринчи босқич учун Тафел тенгламасига асосан анод токининг зичлиги:
ia = k∙exp[βF (Е – Eм) /RT] (6.6)
b коэффициент b=2,3 RT/βF тенгламадан аниқланади (бунда β = 0,5) ҳисоблашларга асосан b = 118 мВ.
2. Иккинчи ҳолда лимитловчи бисқич (6.5) ҳисобланади. Бу ҳолда (6.4) босқичда ҳосил бўлган Ме+ ионлари, металл сиртида тескари (Ме+ нинг металлгача қайтарилиши) жараён бориш имкониятини яратувчи концентрация миқдорига етгунча йиғила боради. Бунда металлда мувозанат ҳолати вужудга келади:
Me ↔ Ме+ + е (6.7)
Бу мувозанат ҳолатига мос келадиган потенциал қуйидаги тенгламага асосан аниқланади:
Е = Ем + (2,3RT/F) lgaM+, (6.8)
бу ерда Ем – (6.8) реакциянинг мувозанат потенциали. Доимий R, T, F катталикларнинг қийматларини қўйиб (b=2,3RT/F≈0,04 В), алмаштириш-лардан сўнг
Е = К' +0,04 lg iа (6.9)
бу ерда К' – константа.
Е билан lgia нинг тўғри чизиқли боғланишидаги бундай “ностандарт” қиялик иккинчи электроннинг оҳиста ажралиши орқали қўш зарядли Ме2+ ионларигача икки босқичли механизм билан борадиган металл эриши электрокимёвий реакцясининг белгиси сифатида хизмат қилиши мумкин.

Download 6,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   181




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish