Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkent moliya instituti

Yapon shamlari grafigi tahlili 
 
Yapon treyderlari uchun shamning tanasi uning soyasi(dumi)ga qaraganda 
ko‘proq ahamiyatga ega, ya’ni ular uchun davrning ochilishi va yopilishidagi narxlar 
darajasi birinchi o‘rinda turadi, eng past yoki eng baland darajalar esa ahamiyati 
jihatidan ikkinchi o‘ringa o‘tadi. Soyalar bozordagi shovqin-suron, savdolar 
atrofidagi ajiotajni ko‘rsatadi, ammo, bu ham alohida ahamiyat berish lozim bo‘lgan 
holat hisoblanadi. 
Demak, yuqoridagi fikrlarni umumlashtirgan holda shamli tahlilda bir qancha 
bazaviy tamoyillar qo‘llaniladi. 
Uzun tanalar va qisqa soyalar – 
bu trendni yaratadigan shamlar. Bunday 
elementlar rangiga ko‘ra (oq yoki qora, qizil yoki yashil) yo buqalarning, yoki 
ayiqlarning kuchli ustunligini namoyish qiladi. Eng uzun tanali shamlar trend 

---

249 
to‘lqinining boshida va oxirida joylashadi. Bundan keyingi holatni eslab qolish 
kerak: agar davomli yuksalish impulsidan so‘ng uzun tanali shamlar shakllansa, 
bitimni tugatish (yopish) zarur. 
Uzun soyali (dumli) qisqa tanali shamlar
savdolarda shakllangan 
tendentsiyaning burilishi, o‘zgarishida paydo bo‘ladi. Birinchi navbatda bunday 
holat shamning bir tarafidagi soyasi uning boshqa soyasidan hamda tananing o‘zidan 
ancha uzun bo‘lgan holati bo‘lib, shartli ravishda muvaffaqiyatsiz shamlar shunday 
ko‘rinish oladi. Shamning bu holatda ko‘rinishi bir yo‘nalishda savdo qiluvchi 
treyderlar muayyan ustunlikka ega bo‘lib tursalarda, qarama-qarshi yo‘nalishni 
tanlagan bozor ishtirokchilari tomonidan savdolarning kechishi sindirilganligini 
ko‘ratadi.
Kalta tanalar va yonbosh trendlarda hosil bo‘luvchi soyalar. 
Ular qisqa 
“stop-losslar”
69
bilan pozitsiyalarni ochish imkonini beradi.
Bozorlardagi narxlarning o‘zgarishini aks ettiruvchi hech qanday grafiklar 
ko‘rgazmalilik va soddalik darajasi jihatidan yapon shamlari bilan raqobatlasha 
olmaydi. Yapon savdogarlari tomonidan ishlab chiqilgan bu tahliliy vosita bozor 
ishtirokchilarining ustuvor kayfiyati va uning o‘zgarishini aniq ko‘rsata oladigan 
eng oqilona uslub hisoblanadi va savdolarning mazmun-mohiyati va kechishini 
yaqqol tushunishga yordam beradi.