Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkent moliya instituti

Shamning “dumi”. 
Shamning tomonlaridan biridagi uzun dum shamning 
shakllanish jarayonida bozorning kayfiyatini namoyish qiladi. Treyderlarning tilida 
(jargonida) bunday sham “pin-bar” deb yuritiladi. “Pin-bar” haddan tashqari holatni 
aks ettiradi va ko‘p hollarda bozorning bir holatining boshqa holatiga kekin 
o‘zgarayotganligidan yoki uzoq muddat saqlanib turgan tendentsiyaning tegishli 
tuzatishlardan so‘ng harakatidan dalolat beradi.

---

247 
Buqalar va ayiqlarning maksimal darajadagi qarama-qarshiliklari davrida 
narxlar grafigida juda uzun dumli dojilar paydo bo‘ladi. Bunday shamlar bozordagi 
beqarorlikni: savdolar yuqori faollikda olib borilayotgan bo‘lsada, bu sezilarli natija 
bermayotganligini ko‘rsatadi.
Shamning kayfiyati.
Shamning xarakterini birmuncha aniq belgilash imkoniga ega bo‘lish uchun, 
«
Price Action
» uslubiyoti bo‘yicha mutaxassis Lens Begs
68
“shamning xarakteri” 
nomli tushunchani taklif etgan. Bunday yondashuvning umume’tirof etilgan shamli 
tasniflashga nisbatan o‘ziga xos afzalliklari mavjud.
Shamning kayfiyati nafaqat uning rangida, balki narxlar harakatining 
xarakterida ham aks etadi. Bu borada L. Begs sham kayfiyatining uchta turidan 
foydalangan: 

neytral kayfiyati; 

ayiq kayfiyati; 

buqa kayfiyati; 
Har bir turi shuningdek, yana uch toifaga: past, o‘rta, yuqori toifaga bo‘linadi. 
Yopilish chog‘ida shamning holati eng maksimal darajada bo‘lsa, bu uning 
buqa kayfiyatini, o‘z navbatida, savdo davri avvalgi eng kam darajadan ham past 
yopilgan bo‘la, shamning ayiq kayfiyatini anglatadi. Boshqacha aytganda, shamning 
kayfiyati bozorning yopilish davridagi narxlarning holatini o‘zida aks ettiradi. Agar 
shamning holati avvalgi yopishish diapozonida bo‘lsa, demak shamning holati 
neytral bo‘ladi. Shunday qilib, yopilishdan so‘ng joriy sham avvalgi holatiga 
nisbatan yuqorida ta’kidlangan uchta toifadan birining holatiga tushadi. 
Keyingi bosqichda sham kayfiyatining darajasi aniqlanadi. Buning uchun 
shamning yopilish sohasi belgilanadi, u past, o‘rta yoki yuqori darajada bo‘lishi 
mumkin. Joriy shamning darajasini aniqlash uchun uni uchta zonaga bo‘lish lozim. 
Shamning kayfiyati yopilish chog‘ida diapozonning qismiga bog‘liq bo‘ladi.
68
Lens Begs sobiq harbiy uchuvchi bo‘lgan. Bugungi kunda u valyutalar, indekslar, neft fyucherslari savdosining 
orqasidan katta daromad va boylik orttirgan treyder hisoblanadi. Lensning o‘zi aytishicha, aynan harbiy tajriba, 
aniqroq aytganda, harbiy xizmatda orttirgan inson psixologiyasining nozik jihatlarini tushunish ko‘nikmasi unga 
muvaffaqiyatga erishishga yordam bergan.

---

248 
Shamning yuqori 
darajadagi yopilishi: 
Shamning o‘rta darajadagi 
yopilishi: 
Shamning past darajadagi 
yopilishi: