Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkent moliya instituti

YaDTK Savdo tizimida birja bitimlarini amalga oshirishda pul 
mablag‘larini deponentlash shartlari
YaDTK Savdo tizimida emissiyaviy qimmatli qog‘ozlar bilan bitimlar 
amshish uchun majburiy shartlar quyidagilar hisoblanadi: 
YaDTK savdo tizimida operatsiyalarni amalga oshirish uchun pul 
mablag‘larini qimmatli qog‘ozlar xaridori tomonidan Birja a’zosining tashqi 
iqtisodiy faoliyat Milliy bankida hisob-kitob depozit hisobvarag‘iga to‘liq miqdorda 
deponentlash; 
xizmat ko‘rsatuvchi tashkilotlarga komission mukofot to‘lovlarini hisobga 
olgan holda to‘liq summada T+2 kodida hisob-kitob shartlarida xaridor tomonidan 
bitimning majburiy qoplanishi. 
Mijozning pul mablag‘larini deponentlash uchun Birja a’zosi TIF Milliy 
bankda milliy va xorijiy valyutada shaxsiy va mijoz hisobvarag‘ini ochadi. 
Birja a’zosining TIF Milliy bankdagi shaxsiy hisobvarag‘ida brokerning o‘z 
mablag‘lari, jumladan, fond birjasida dilerlik operatsiyalarini amalga oshirish uchun 
mo‘ljallangan mablag‘lari aks ettiriladi. 
Birja a’zosining TIF Milliy bankdagi mijoz hisobvarag‘ida broker bilan 
brokerlik va depozitar xizmatlar ko‘rsatishga tuzilgan shartnomaga muvofiq fond 
birjasida brokerlik operatsiyalari o‘tkazish uchun mijoz tomonidan o‘tkazilgan pul 
mablag‘lari aks ettiriladi. 
Bitimni amalga oshirish imkoni bo‘lmagan hollarda deponentlangan pul 

---

293 
mablag‘lari mijozning talabi bilan uning xizmat ko‘rsatuvchi bankidagi joriy 
hisobvarag‘iga qaytariladi. 
Birja Savdo tizimida birja bitimlari bo‘yicha hisob-kitoblar tartibi va 
muddatlari 
Birja bitimi ro‘yxatdan o‘tkazilganidan so‘ng Birja a’zosining mijozi bitim 
bo‘yicha mablag‘lar to‘liq summasini, shu jumladan, bitim summasi va birja 
savdosiga xizmat ko‘rsatuvchi tashkilotlar komission yig‘imlarini vakolatli bankda 
Birja HKKP hisobraqamiga ushbu qoidalarda belgilangan muddatlarda o‘tkazishi 
shart. 
Davlat aksiyalarini xorijiy valyutaga sotish bo‘yicha bitimlar bo‘yicha hisob-
kitoblar muddat va tartibi davlat aksiyalarini milliy valyutaga sotishdagi bilan bir 
xil.
Birjada oldi-sotdi bitimlari tuzishda ular bo‘yicha hisob-kitoblar muddati 
ushbu Qoidalar bilan belgilanadi. Belgilangan muddatlar buzilgan holatda 
O‘zbekiston Respublikasining «Qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risida»gi 
Qonunning 15-moddasiga muvofiq, bitim haqiqiy emas deb topiladi.
Tuzilgan birja bitimlari bo‘yicha mablag‘lar to‘liq miqdorini to‘lash bitim 
qatnashchilai tomonidan Birja HKKP vakolatli bankdagi hisobraqamiga quyidagi 
miqdorda amalga oshiriladi: 
1. Maxsus joylashtirish shartlari bilan korporativ qimmatli qog‘ozlar sotish 
sektsiyasi № 1:
 
a) imtiyozli huquqdan foydalangan holda korporativ qimmatli qog‘ozlarni 
sotish bo‘yicha savdo maydonchasida – bitim amalga oshirilgan kun (hisob-kitob 
kodi T+0);
b) «yopiq auksion» texnologiyasidan foydalangan holda korporativ qimmatli 
qog‘ozlarni sotish bo‘yicha savdo maydonchasida – 5 bank kuni (hisob-kitob kodi 
T+5);
 
v) yopiq obuna bo‘yicha xususiy joylashtirish huquqidan foydalangan holda 
korporativ qimmatli qog‘ozlarni sotish bo‘yicha savdo maydonchasida – bitim 

---

294 
amalga oshirilgan kun (hisob-kitob kodi T+0).
 
2. Banklar depozit sertifikatlarini sotish sektsiyasi № 2: 
a) depozit sertifikatlarni joylashtirish bo‘yicha savdo maydonchasida – bitim 
amalga oshirilgan kun (hisob-kitob kodi T+0); 
b) depozit sertifikatlari muomalasi bo‘yicha savdo maydonchasida – bitim 
amalga oshirilgan kun (hisob-kitob kodi T+0). 
3. IPO № 3 amalga oshirishda O‘zbekiston Respublikasi aksiyadorlik 
jamiyatlari aksiyalarining emissiyalarini joylashtirish sektsiyasida – bitim amalga 
oshirilgan kun (hisob-kitob kodi T+0); 
4. Listing kompaniyalar aksiyalarini joylashtirish va muomala sektsiyasi № 4: