|
3.3.Mavzu:Mashg‘ulotdan tashqari vaqtlarda tasviriy faoliyat.
Reja:
1.Mashg‘ulotdan tashqari vaqtlarda tasviriy faoliyat.
2. MTMda mashg‘ulotdan tashqari vaqtlarda rasm chizishni o‘yin orqali о‘rgatish usullari .
Tayanch iboralar: tasviriy faoliyat , mashg‘ulot , rаsm chizish , lоy, аpplikаsiya, qurish-yasаsh , tаrbiyachi , illyustrаsiyalаr, dеkоrаtiv sаn’аt nаmunаlаri
1.Mashg‘ulotdan tashqari vaqtlarda tasviriy faoliyat
Mashg‘ulotdan tashqi vaqtlarda tasviriy faoliyat-
Rasm chizish, applikatsiy,loy ishlari va qurish yasash tasviriy faoliyat turlari bo'lib, ularning asosiy maqsadi voqelikni majoziy aks ettirishdir. Tasviriy faoliyat maktabgacha yoshdagi bolalar uchun eng qiziqarli narsalardan biridir
Nadejda Konstantinovna Krupskaya yozganidek, bola juda erta u olgan taassurotlarini eng xilma-xil shaklda ifodalashga intiladi: harakat, so'zlar, yuz ifodalari bilan. Unga imkon berish kerak, dedi u, unda shakllanayotgan tasvirlarning ifoda doirasini kengaytirish. Biz unga material berishimiz kerak: modellash uchun loy, qalam va qog'oz, binolar uchun har qanday material, ushbu materialni qanday ishlashni o'rgatish.
O'rnatilgan rasmlarning moddiy ifodasi ularni tekshirish va boyitishning ajoyib vositasi bo'lib xizmat qiladi. Bolalar ijodkorligi har qanday shaklda, har qanday shaklda qo'llab-quvvatlanishi kerak.
Qoida tariqasida, bolalar rasm chizishni, haykal yasashni, kesish va joylashtirishni, dizaynni yoqtirishadi.
Shunday qilib, ular o'zlarini qiziqtirgan narsalarni, nimani yoqtirganliklarini va qiziqishlarini uyg'otadigan narsalarni yetkazish imkoniyatiga ega bo'ladilar. Bu esa, o'z navbatida, bolalarning har tomonlama o'qishi va rivojlanishi uchun sharoit yaratadi. Sinflar sonining qonuniy ravishda kamayishi bilan, bolalar bo'sh vaqtlarida o'zlari yoqtirgan va qila oladigan narsalar bo'lishi kerak.
Aqliy tarbiya. Tasviriy faoliyat bu voqelikning o'ziga xos majoziy bilimidir. Va har qanday bilim faoliyati singari bolalarning aqliy tarbiyasi uchun katta ahamiyatga ega.
Tasviriy qobiliyatini o'zlashtirish, diqqatli tasviriy idrokni rivojlantirishsiz - kuzatish mumkin emas. Har qanday ob'ektni chizish, modaga aylantirish uchun avval siz u bilan yaqindan tanishishingiz, uning shakli, o'lchami, dizayni, qismlarning joylashishi, rangi haqida eslashingiz kerak.
Bolalar rasm chizish, applikatsiy,loy ishlari va qurish yasash, ilgari tanish bo'lgan shakllarni takrorlaydilar. Ko'p qismi uchun ular taqdimotda yoki xotiradan chizmalar va boshqa asarlar yaratadilar.
Bunday vakolatxonalarning mavjudligi xayolning ishi uchun natija beradi. Ushbu vakolatxonalar shakllantirilgan. O'yinlarda, sayrlarda, maxsus tashkil etilgan kuzatuvlar paytida tasvir ob'ektlarini bevosita bilish jarayoni va boshqalar. Bolalar og'zaki hikoyalar va badiiy adabiyotdan ko'p narsalarni o'rganadilar. Faoliyatning o'zi jarayonida ob'ektlarning xususiyatlari va xususiyatlari haqida ularning g'oyalari aniqlanadi. Bunga ko'rish, teginish, qo'l harakati kiradi.
Bolalarning aqliy rivojlanishi uchun dunyo bo'ylab ob'ektlarning shakli va fazoviy joylashuvi, turli o'lchamlari va ranglarining xilma-xilligi haqidagi g'oyalar asosida asta-sekin kengayib boradigan bilimlar zaxirasi katta ahamiyatga ega. Ob'ektlar va hodisalarni idrok qilishni tashkil etishda bolalarning e'tiborini shakllar, kattaliklar (bolalar va kattalar), ranglar (pishgan va pishmagan rezavorlar, yilning turli vaqtlaridagi o'simliklar), ob'ektlar va qismlarning turli xil fazoviy pozitsiyalariga (qush o'tiradi, uchadi, don ekiladi); baliq turli yo'nalishlarda suzadi va hokazo); tarkibiy tafsilotlar turli yo'llar bilan ham joylashishi mumkin.
Bolalar rasm chizish, applikatsiy,loy ishlari va qurish yasash bilan shug'ullanib, materiallar (qog'oz, bo'yoq, loy, bo'r va boshqalar) bilan tanishadilar, ularning xususiyatlari, ifodali qobiliyatlari, mehnat ko'nikmalariga ega bo'ladilar. Bolalar shuningdek, inson faoliyatining ba'zi "vositalari" (qalam, cho'tka, qaychi) bilan tajriba o'rganadilar. Ushbu harakatlarning mahoratliligi ularning aqliy rivojlanishiga hissa qo'shadi.
Tasviriy faoliyatni o'qitish tahlil, sintez, taqqoslash, umumlashtirish kabi aqliy operatsiyalarni tashkil qilmasdan amalga oshirilmaydi. Kuzatish jarayonida ob'ektlarni va ularning qismlarini tasvirdan oldin tekshirish, binolarni yaratish va qo'l san'atlari yasashda bolalarga ob'ektlarning shakli va ularning qismlari, buyumlardagi buyumlarning hajmi va joylashishi, rangini farqlash o'rgatiladi.
Turli xil shakllardagi ob'ektlarning vakilligi farqlarni aniqlash uchun ularni taqqoslashni talab qiladi. Shu bilan birga, bolalar ob'ektlarni, hodisalarni taqqoslashni va ular o'rtasidagi umumiy va farqni ajratib turishni, ob'ektlarni o'xshashlik asosida birlashtirishni o'rganadilar.
Shunday qilib, dunyo ob'ektlarining shakli bir nechta guruhlarga birlashtirilishi mumkin (yumaloq shakldagi ob'ektlar, to'rtburchaklar va boshqalar). Ob'ektlarning shaklidagi o'xshashligi asosida chizish va modellashtirishda tasvir usullari birligi paydo bo'ladi. Masalan, olma, berry, yong'oq, tumbler yoki tovuqni (yumaloq shakli yoki dumaloq shakldagi qismlari) shakllantirish uchun siz loydan bo'laklarni dumaloq harakatlar bilan yuvishingiz kerak.
Tarbiyachi rahbarligida bolalar asta-sekin mavzuni tahlil qilish qobiliyatiga ega bo'ladilar. Tahlil qilish qobiliyati umumiy va qo'pol farqlashdan nozikga qadar rivojlanadi.
Ta'sirchan tarzda olingan ob'ektlar va ularning xususiyatlari haqida bilish ongda sobit turadi. Biror shaklning yoki boshqa shaklning xususiyatlari, o'lchami, rangi nafaqat alohida, ma'lum narsalarning belgilariga aylanib qolmay, balki bolalarni tushunishda ko'p narsalarga xos bo'lgan umumlashtiriladi. Ularni har qanday mavzuda taniydilar va nomlashadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
