O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti sport faoliyati va boshqaruvi fakulteti

Kurs ishining maqsadi
: Jismoniy tarbiya metodlarini jismoniy tarbiya 
darslarida va mashg‘ulotlarida qo‘llash usluni va medodikasini ishlab chiqish. 
 
Kurs ishining ob’ekti
: Jismoniy mashqlar jarayonida yoki kundalik ish 
jarayonidagi insonlar, kuzatish uchun: shug‘ullanuvchilar, o‘quvchi yoshlar 
 
Kurs ishining predmeti
: jismoniy mashqlar va mehnat faoliyati jarayoni va 
shug‘ullanish va rivojlanish bosqichlari, metodlari 
 
Kurs ishining vazifalari: 

Jismoniy metodlarini haqida umumiy bayon qilish 

Jismoniy metodlarining turlari va umumiy turkuminga tavsif berish; 
Kurs ishining tarkibiy tuzilishi
: kirish, 2 bob, 7 ta reja, xulosa va adabiyotlar 
ro‘yxatidan iborat. 
2
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар маҳкамасининг 2019-йил 13-февралда тасдиқланган қарори 

---

I.BOB. UMUMPEDAGOGIK METODLAR TASNIFI 
1.1 O’qitish uslublari haqida tushuncha. 
 
Jismoniy tarbiyaning o’qitish predmeti sifatidagi maxsus bilim va harakat 
faoliyatlari o’qituvchidan o’qitishga xos ma’lum usullar va uslubiyatlar (metodlar)ni 
bilishni talab etadi. Ta’lim (o’qitish) ning uslublari ko’p bo’lishiga qaramay ularning 
xech biri universal emas. Ta’lim metodlarining tavsifini bilish bu uslublar tarkibidan 
qulayini tanlab olishga, o’qitish vazifalarini xal qilish uchun nisbatan samaralilarini 
ajratib olishga imkon beradi. 
Usul
- faoliyatning shunday usuliki, turli sharoitda, turli xildagi 
shug’ullanuvchilar bilan keng doiradagi vazifalarni xal etish imkoniyati bo’ladi. 
Masalan: Ko’rgazmalilik metodi bilan harakat faoliyatlarini tanishtirish, uni 
takomillashtirishning (turli yoshdagi o’quvchilar, kattalar bilan ishlashda) turli 
xildagi ta’lim vazifalarini xal qilish mumkin. 
Metodik usul
- bu pedagogning shunday ta’sir faoliyatiki, o’qitishning 
qandaydir ma’lum bir sharoitida ta’limning xususiy vazifalarini (yoki uning bir 
qismini) xal etish uchun qo’llaniladi. Masalan: mashqni o’quvchiga yonlamasiga-
o’zi yon tomoni bilan turib ko’rsatishi.
O’z navbatida, agar metodlar kompleksi (so‘z bilan ifodalash, kurgaz malilik 
va amaliy o’rgana boshlash) orqali qo’yilgan vazifani xal qilish mumkin bo’lsa 
(masalan, sakrashga o’rganishini), unda metodik usullar tizimi ta’limning Aniq bir 
sharoititda metodlarni amalga oshirish, qo’llashdek xizmatlarni utaydi (masalan, 
sakrashni ko’rsatishda profillik ko’rsatishni yoki old kurinishi, kolaversa, ikkala 
metodik usulni ham qo’llashga to’g’ri keladi). Har bir metodning turli xil meto dik 
usullari bo’lishi mumkin. Ular son-sanoksiz darajada ko’p bo’lib, ma’lum vaqt 
mobaynida ayrimlari yo’q bo’lib ketsa, ayrimlarining ko’rinishlari o’zgaradi, 
o’qituvchining ijodiy izlanishi, faoliyati natijasida yangilari ham vujudga kelib, 
amalda qo’llaniladi. Ko’pincha o’qitish darajasiga xos metodik usullar xajmini 
o’qituvchi (trener) tomonidan ko’p bilish orqaligina farqlash mumkin.

---

Tajribasiz o’qituvchilarda ba’zan uslubiyat - metodik usulning tashqi 
alomatlarini o’zida mujassamlagandek ko’rinishi mumkin. Masalan: ayrim 
mashqlarni bo’laqlarga ajratib o’rgatish ularning tizimini yarata olmaslikka olib 
keladi, natijalar kutilganday bo’lmaydi. Bu usul ko’p holda metodik usulga uxshash 
bo’ladi. 
Ta’limning metodlariga qo’yilgan umumiy talablar. Har qanday konkret 
xolatda u yoki bu metodni maqsadga muvofiq holda qo’llash talablarga rioya qilishni 
takazo etadi: 
1. Metodning