O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti biologiya kafedrasi



Download 3,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet157/260
Sana31.12.2021
Hajmi3,95 Mb.
#200446
1   ...   153   154   155   156   157   158   159   160   ...   260
Bog'liq
botanika

3. Gemikriptofitlar (HK)- “gemi”- yarim, “Kriptos”-yashirin degan ma’noni bildiradi. Bular ko’p 
yillik o’tsimon o’simliklar hisoblanadi. Kurtaklari yer satxi bilan baravar joylashadi. To’kilgan barg 
va  qurigan  novdalar  bilan  himoyalangan  bo’ladi.  Yer  ustki  massasi  qishda  qurib  qoladi  (beda, 
yantoq, qo’ng’irbosh). 
4. Kriptofitlar (K) “kriptos”- yashirin degan ma’noni bildiradi. Ko’p yillik o’t o’simliklari bo’lib, 
yer  ustki  organlari  qishda  butunlay  qurib  qoladi.  Yangilovchi  kurtaklari  yer  ostida,  har  xil 
chuqurlikda, yer ostki organlarida, ya’ni tuganaklar, ildizpoyalar, piyozboshlarida saqlanib qoladi ( 
lola, boychechak, chuchmoma, gulsafsar, narsiss. Yer noki-topinambur). 
 5.Terofitlar  (Th)-“tero”-yoz  degan  ma’noni  bildiradi.  Bir  yillik  o’simliklar  bo’lib,  ularning  yer 
ostki va ustki organlari  qishda qurib qoladi, faqat urug’larigina qishlab chiqadi. Urug’i  yordamida 
ko’payadi. Urug’larigina qish va qurg’oqchilikka chiday oladi (bug’doy, arpa, mosh). 
         I.G.Serebryakovning tasnifi esa eko-morfologik  asosga ega bo’lib, bunda quyidagi tasniflash 
birliklari qabul qilingan: bo’lim,  tip,  sinf,  sinfcha,  guruh,  guruhcha,  hayot  shakllari  sektsiyalari va 
hayot shakllarining o’zi. Shulardan 6 ta tipni izohlab o’tamiz. 
Daraxtlar-  doimo  ko’p  yoki  kam  rivojlangan  ko’p  yillik,  har  xil  darajada  yog’ochlangan  tanadan 
iborat bo’ladi. Hayotning davom etishi 10 va100 yillar bilan o’lchanadi; balandligi 3-5 m dan 150 m 
gacha  yetadi.  Daraxtlar  ekvatordan  to  mo’’tadil-  sovuq  poyaslarning  nam  va  qisman  quruq 
mintaqalarida tarqalgan. 
Butalar-  asosan  tanasi  o’simlik  hayotining  boshidagina  kuzatiladi,  keyinchalik  esa  bir  necha 
tartibdan  iborat  kuchli  shoxlanadi.  Yoshi  kattalashgan  sari  asosiy  tana  to’liq  yo’q  bo’lib  ketadi. 
Daraxtlardan farq qilgan holda yer ustki qismining davomiyligi ko’p hollarda 10-20 yildan yoki 2-3 
yildan toki 30-40  yilgacha davom etishi mumkin. Butalarning balandligi 0,8-1,0 m dan 5-6 m; yer 
ustki qismi diametri esa 1-2 sm dan 5-8 sm gacha. Kontinental, subalp va subarktika chegaralaridagi 
o’rmon o’simliklari qoplamining kamdan-kam edifikatorlari sifatida tarqalgan. 
Butachalar-  yog’ochlashgan  o’simliklar  bo’lib,  ularning  asosiy  poyasi  ontogenezning 
boshlanishida  kuzatiladi,  keyin  esa  halok  bo’ladi  va  yer  ustki  yon  poyasi  bilan  almashadi. 
Butalardan farq qilib, tik o’suvchi yer ustki poyasi odatda 5-10 yil yashaydi, balandligi esa 5-7 sm 
dan  50-60  sm  atrofida  bo’ladi.  Asosan  mo’’tadil-sovuq  va  sovuq  zonalarning  baland  tog’ 
mintaqalarida tarqalgan. 


 
86 

Download 3,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   153   154   155   156   157   158   159   160   ...   260




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish