O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti biologiya kafedrasi

Meva va urug’larning tarqalishi. Meva va urug’lar havo oqimi (anemoxoriya), suv (gidroxoriya), 
hayvonlar  (zooxoriya)  va  odam  (antropoxoriya)  vositasida  tarqaladi.  Lekin  ayrim  o’simliklar  o’z 
mevasi yoki urug’ini uloqtirishga moslashgan (tegmanozik, quturgan bodring). 
Ayrim  o’simliklarning  urug’i  shu  qadar  kichkinaki,  ular  ozgina  shamolda  ham  uzoq  uzoqlarga 
uchib  ketadi.  Masalan,  solabdoshlar  va  sigirquyruqdoshlar  vakillarining  100  dona  urug’i  atigi  bir 
necha  milligramm  keladi.  Biroz  yirik  urug’larda  esa tarqalish uchun  turli  vositalar  paydo  bo’lgan. 
Tol  va  terak  urug’lari  tukchalar  bilan  o’ralgan  bo’lib,  urug’ning  tarqalishini  osonlashtiradi. 
Qoqidoshlar  vakillarida  ham  shunday  tukchalar  mavjud.  Masalan,  qoqida  parashyut  shaklidagi 
tuklar urug’ni oson tarqatadi. 
Qanotchalar  qayrag’och,  yao’n,  zarang,  qayin  va  boshqa  daraxt  mevalarida  uchraydi. 
Chinniguldoshlarning qator vakillarida ham qanotchalar mavjud. 

---

 
84 
Suv yordamida odatda suvda o’suvchi o’simliklar urug’lari tarqaladi. Bu guruh vakillarining urug’i 
suvda uzoq muddat turishga moslashgan.