O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti biologiya kafedrasi

Changdon  va  mikrosporangiyalar.  Changdon  chang  ipiga  xarakatsiz  va  xarakatchan  birikishi 
mumkin (piyozguldoshlar, bug’doydoshlar). 

---

 
61 
Changdon  boshlang’ich  fazalarida  epiderma  bilan  qoplagich  bir  xildagi  hujayralardan  iborat 
bo’ladi.  Keyinroq  epiderma  tagida  arxesporial  to’qima  rivojlanadi.  Arxesporial  hujayralarning 
ko’ndalangiga  bo’linishi  natijasida  parietal  (ichki  devor)  hujayralarning  tashqi  qavati 
mikrosporangiyaning  sporogen  hujayralarining  ichki  qavati  paydo  bo’ladi.  Parietal  hujayralarning 
turlicha  bo’linishi  natijasida  mikrosporangiya  devorining  tarkibiga  kiradigan  3-4  qatori  paydo 
bo’ladi.  Sporogen  hujayralar  yoki  sporalarning  ona  hujayrasiga  aylanadi  yoki  yanada  ko’proq 
bo’lina boshlaydi. 
Epiderma  tagidagi  hujayra  qatori  ya’ni  parietal  hujayralarning  bo’linishi  natijasida  paydo  bo’lgan 
eng tashqi qatori endotetsiyani hosil qiladi.  
Shunday qilib, endotetsiya mikrosporangiyaning eng tashqi qavati. Epiderma esa mikrosporofilning 
tashqi  qavatidir.  Endotetsiya  hujayralari  tezda  o’ladi  va  quriydi  changdonning  ochilishiga  yordam 
qiladi. 
Endotetsiya  tagida  bir  uch  qator  katta  bo’lmagan  hujayralar  joylashib,  meyoz  vaqtida  parchalanib 
ketadi.  
Changdonning  ichki  qavat  –  tapetum  bo’lib  muhim  fiziologik  vazifani  bajaradi.  Tapetum 
hujayralari quyuq sitoplazma bilan to’lgan bo’lib mikrosporalarga oziq bo’ladi. 
Sporagen  hujayralar  mikrosporaning  boshlang’ich  hujayralarini  hosil  qiladi.  Changdonning  ichida 
sporogen to’qimasini to’rtta uyasi hosil bo’ladi.