O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti tabiiy fanlar fakultеti

Қопқа венага қон олиб келувчи энг йирик вена ичак тутқичининг 
юқориги венаси бўлиб, у ингичка ичакнинг ҳамма қисмидан, меъда ва меъда 
ости бези ҳамда катта чарвидан қон тўплайди. Ичак тутқичининг пастки 
венасига тўғри ичак веноз чигаллари, веналари, сигмасимон ичак веналари, 
пастга тушувчи чамбар ичак ҳамда кўндаланг чамбар ичакнинг чап ярим 
веналари келиб юқори қисмидан қон тўплайди. Қўлнинг тери ости - тирсак 
венаси энг йирик юза вена ҳисобланади. 
Қопқа вена жигарга кириб, у ерда жуда кўп капиллярларга бўлинади. 
Қопқа вена капиллярларидан ва жигар артерияси капиллярларидан тўртта 
жигар венаси ҳосил бўлади. Бу веналар жигардан чиқиши билан диафрагма 
остида бевосита пастки ковак венага қуйилади. Юқориги ва пастки ковак 
веналар юракнинг ўнг бўлмачасига қўшилиши билан одам танасидаги катта 
қон айланиш доираси тугайди. 
Капиллярлар, яъни қил қон томирлар орқали қон бевосита 
физиологик функция бажаради. Тўқималарнинг озиқланиши ва моддалар 
алмашинуви процесси капиллярлар системаси билан тўқималараро суюқлиқ 
орасида содир бўлади. 
Капилляр томирлар тўқималарда турли зичликда тарқалади. Даниялик 
физиолог Крогот скелет мускули кўндаланг кесимининг 1мм
2 
да 1350 та 
капилляр борлигини аниқлаган. Бу миқдор итда 2630 та, денгиз чўчқасида 
4000 та, одамда 2000 га яқин бўлади. Моддалар алмашинуви кучли борадиган 
бош мия пўстлоғи, жигарда, ўпка пуфакчалари, буйрак тўқимаси, эндрокрин 
безлар, ичак ворсинкалари ва мускул тўқималарида капиллярлар тўри жуда 
қалин бўлади. Барча капилляр шохобчалари диаметрининг кесими қўшиб 
чиқилса, аорта диаметрининг кўндаланг кесимига нисбатан тахминан 600 
марта кенг бўлади. Мускуллардаги капилляр шохобчаларининг умумий 
диаметри 7 метрга етади. 
Капиллярлар системасининг тонусини симпатик нервлардан келадиган 
импульслар ва қондаги химиявий моддалар бошқариб туради. Организм тинч 
турганда барча-капиллярларнинг 30—40 % и очиқ бўлади. Меҳнат 
қилинганда очиқ капиллярлар сони бир неча марта кўпаяди.