O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti tabiiy fanlar fakultеti

Кўрув дўмбоғи соҳаси ўз навбатида уч қисм: кўрув дўмбоғи (тепалиги), 
дўмбоқ усти соҳаси, дўмбоқ орқасидан иборат.
Кўрув дўмбоғи тухум шаклидаги кулранг моддадан иборат бўлиб, икки 
яримшар бағрида жойлашган. У пўстлоқ ости сезиш маркази бўлиб 
ҳисобланади. Бош мия пўстлоғига томон борувчи ҳамма сезувчи йўллар шу 
кўрув дўмбоғида алмашинади, яъни ўзи олиб келаётган таъсирот 
(импульс)ларни охирги нейронга етказиб беради. Унинг ёстиқ қисми 
(соҳаси) пўстлоқ ости кўрув маркази ҳисобланади. Умуман олганда, одам 
танасининг сезиш органлари орқали қабул қилинган барча ташқи ва ички 
таъсир, яъни кўриш, эшитиш, таъм билиш, ҳид билиш, оғриқ, иссиқ, совуқни 
сезиш кабиларларни охирги нейронга етказиб беради. Унинг ёстиқ қисми 
(соҳаси) пўстлоқ ости кўрув маркази ҳисобланади. Умуман олганда, одам 
танасининг сезиш органлари орқали қабул қилинган барча ташқи ва ички 
таъсир, яъни кўриш, эшитиш, таъм билиш, ҳид билиш, оғриқ, иссиқ, совуқни 
сезиш кабиларларни охирги нейронга етказиб беради. Унинг ёстиқ қисми 
(соҳаси) пўстлоқ ости кўрув маркази ҳисобланади. Умуман олганда, одам 
танасининг сезиш органлари орқали қабул қилинган барча ташқи ва ички 
таъсир, яъни кўриш, эшитиш, таъм билиш, ҳид билиш, оғриқ, иссиқ, совуқни 
сезиш кабилар олдин кўрув дўмбоғи орқали қабул қилиниб, бош мия ярим 
шарлари пўстлоғидаги сезиш марказларига ўтказилади.
Дўмбоқ усти соҳаси (эпиталамус)да битта шишасимон тана, ёки 
миянинг устки ортиғи-эпифиз ўрин олган бўлиб, тўрт тепаликнинг устки 
икки тепачаси ўртасида осилиб жойлашган. Эпифиз ички секреция бези 
бўлиб, бошқа эндокрин безлар билан бирга таносил аъзоларининг бир 
меъёрда ривожланишини ҳамда турли ритмик жараёнларни таъминлаб 
туради.

---

132 
p