O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi



Download 3,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet258/522
Sana31.12.2021
Hajmi3,36 Mb.
#229587
1   ...   254   255   256   257   258   259   260   261   ...   522
Bog'liq
Материклар ва океанлар табиий географияси

 

Tekshirilish tarixi 

Shimoliy  Amerika  Xristofor  Kolumbdan  500  yil  oldin  X  asr  oxirida 

normannlar  tomonidan  kashf  etilgan.  Eyrik  Raudi  bir  necha  hamroxlari  bilan 

Islandiyadan  garbga  tomon  suzib,  Grenlandiyaga  borib  yetgan  va  usha  yerda 

urnashib  olishgan,  qishloqlar  bunyod  etishgan.  XI-XIII  asrlarda  ular  materikning 

shimoli-sharqiy 

qirg‘oqlarida 

bulishgan, 

Baffin 

dengizida 

suzishgan, 

Nyufaundlend  orolini  va  Labrador  yarim  orolining  qirg‘oqdarini  kashf  etishgan. 

Ammo  normannlarning  bu  kashfiyotlari  to‘g‘risida  usha  davrda  yYevropaliklarga 

xech narsa ma’lum emas edi. XV asr oxirida italiyalik Jon Kabot boshchilik kilgan 

inglizlar  ekspeditsiyasi  Nyufaundlend  orolini,  Labradorni  va  materikning  sharqiy 

soxillarini qaytadan kashf etadi. 

1492-1503 

yillarda 

Xristofor 

Kolumb 


raxbarligidagi 

turtta 


ispan 

ekspeditsiyasi  Gonduras,  Nikaragua,  Kosta-Rika  va  Panama  buyni  soxillarini, 

Bagama, Katta  Antil  va  Kichik  Antil  orollarini  kashf  qildi. Angliyalik  dengizchi-



sayyoxlardan  XVII  asrda  G.Gudzon  va  XVIII 

asrda 


A.Makenzi  materikning 

sharqiy  va  shimoliy  qismlarini  urganishdi.  XX  asr  boshida  R.Amundsen 

materikning  shimoliy  qirg‘oqlari  buylab  suzib,  Yerning  shimoliy  magnit  qutbini 

geografik o‘rnini aniqladi. 

Shimoliy 

Amerikaning 

shimoli-garbiy 

qismini 


tadkik 

etishda 


rus 

sayyoxdarining xizmati katta. Ruslar yYevropaliklardan mustaqil ravishda Alyaska 

yerlarini 

va  unga  yakin  joylashgan  orollarni  kashf  etishdi  hamda  uzlashtirishdi. 

1648 yilda F.Popov va S.Dejnyov Chukotka dengizidan Tinch okeanga suzib utib, 

Shimoliy  Amerika  tor  bug‘oz  orkali  Osiyodan  ajralib  turganligini  isbot  qildilar. 

1732  yilda  I.Fedorov  va  M.Gvozdevlar  Alyaskaning  Syuard  yarim  orolini  kashf 

etdilar. 1741 yilda V.Bering va A.Chirikovlar ikkita yelkanli kemada Aleut orollari 

buylab  suzishdi,  Aleksandr  arxipelagini,  Kadyak  orolini,  Alyaska  kultigi  soxilini 

tadqiq qilishdi. 

Keyinchalik  bu  uzok  ulkaga  kupdan-kup  savdo  va  ov  ekspeditsiyalari  kela 

boshladi.  Savdo  kompaniyasi  asoschilaridan  biri  bo‘lgan  G.Shelexovni  Rossiya 

Kolumbi  deb  atashgan.  U  Shimoliy  Amerikadagi  rus  qishloqlariga  asos  soldi, 

mahalliy  axoli  bilan  savdo-sotik  olib bordi, rus  Amerikasi  hisoblangan  Alyaskani 

tadkik  kilish  va  uzlashtirishga  yordam  berdi.  Shimoli-Garbiy  Amerikaning 

kartasini tuzdi, yangi kashf etgan joylarni tabiiy geografik tavsilotini yozdi. 1759-

1764  yillarda  rus  sanoatchilaridan  A.Tolstix,  S.Glotov,  S.Ponomarevlar  Alyaska 

yarim  orolning  bir  qismini,  Andreyanovsk  va  Lisiy  orollarini  kashf  qilganlar. 

1784-1795  yillarda  rus  sayyoxlari  Alyaska  va  Kenay  yarim  orollirini  to‘liq  kashf 

etishib, bu regionlar to‘g‘risida ko‘plab ma’lumotlar to‘pladilar. 

Shunday  qilib,  ruslar  asta-sekin  soxil  buylab  janubga  tomon  ancha  kirib 

borganlar.  Rus  qishloqlari  Tinch  okean  soxilining  katta  qismida  to  38°  shimoliy 

kenglikkacha bunyod etilib, fortlar (kal’a) ham qurilgan. Shimoliy Amerikaning bu 

kishlokdariga XIX asrda dunyo aylana ekspeditsiyalari borgan. 1848-1854 yillarda 

Shimoliy  Amerikaga  tashrif  buyurgan  rus  ekspeditsiyalari  materikning  eng 

shimoliy  chekka  kismlarini  batafsil  tadkik  etdilar,  Shimoliy  Muz  okeani  bilan 

chegaralangan qirg‘oq chiziqlarini tuzilishini aniqladilar va ularni kartaga tushirish 

ishlarini nixoyasiga yetkazdilar. 

  Shimoli-Garbiy  Amerikaning  bir  kator  geografik  joylari  rus  tadkikotchilari 

nomiga kuyilgan. Masalan, Chirikov oroli, Shelexov qo‘ltig‘i, Velyaminov vulkani 

va boshkalar. Bu nomlar geografik kartalardan va atlaslardan o‘z o‘rnini egallagan. 

1867 yilda chor hukumati Alyaskadagi rus mulklarini Amerika qushma Shtatlariga 

sotib yubordi. 


Download 3,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   254   255   256   257   258   259   260   261   ...   522




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish