O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Supurgining hosil bo’lishi o’simlik poyasining noto’g’ri rivojlanishi oqibatida yuzaga keladi. Buni zamburug’ning ayrim avlodlari (olchada-Taphrina avlodiga mansub) mikoplazmalar (tolda) yuzaga keltiradi. Kasallik tufayli poyalar mayda va to’planib o’sib ko’rinishi supurgini eslatadi.

Barg va mevalarni shaklini o’zgarishi virus keltiradigan kasalliklar tufayli yuzaga keladi (g’o’za bargini buralishi, kartoshka va pomidorning stolbur, barglarini poporotniksimon bo’lishi kasalliklari).

Yelimlarning hosil bo’lishi. Bu kasallik turi ko’pincha daraxtsimon ayrim hollarda boshqa o’simliklarning poya, novda va mevalarida tashqi muhitni noqulay sharoit yoki mikroorganizmlar ta’sirida yuzaga keladi. Zararlangan o’simlik a’zolarini hujayrasi va hujayra devorini gidrolizlanishi tufayli sarg’ish yoki qo’ng’ir rangli, ayrim holda qotib qoladigan yelimsimon modda ajralib chiqadi.

Chirish. Kasallikning bu turi ko’p tarqalgan kasalliklardandir. O’simlikni etli va oziqa moddalarga boy qismi (ho’l meva, tuganaklar, ildiz meva) ko’pincha chiriydi. Ko’pincha o’simlikning asosida ham bu holni kuzatish mumkin. Chirish 2 xil bo’ladi u ho’l va kuruq chirish. Ho’l chirishda bakteriya ta’sirida hujayra yumshab qoladi. Quruq chirishda hujayra devorini yemirilishi tufayli to’qima uqalanuvchi kukunsimon massaga aylanadi.

Chirishga misol qilib kartoshkani quruq va ho’l chirishini, sabzavotlarni omborda saqlash davrida chirishlarini (sariq, oq va kulrang chirishlarni) olishimiz mumkin.