O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Kasallik rivojlanishi. Qo’zg’atuvchi zamburug’ zararlangan daraxtlarning tana, shox va novdalaridagi yaralarda va mumiyolangan mevalarda qishlaydi. O’zbekistonda askomiset bosqichining ahamiyati yo’q, chunki u juda kam uchraydi³. Zararlangan organlarda rivojlangan piknidalar birlamchi infeksiya manbai bo’lib, ulardan bahorda, yomg’ir paytida, konidiyalar chiqadi. Konidiyalar yomg’ir va shamol yordamida gullarga, barglarga va yosh mevalarga tushadi va ularni zararlaydi. Konidiyalar tomchi namlik mavjudligida, 16-32^oS haroratda 4 soat ichida o’sadi (pastroq haroratda namlanish vaqti ko’proq bo’lishi talab qilinadi) va o’simtasi yordamida gul, barg va yosh mevalarga og’izcha (ustise) lari orqali kiradi. HNN 96-100% bo’lganida konidiyalarning kam qismi o’sadi, 92% dan past bo’lsa, ular o’smaydi. Konidiyalar meva, daraxt tanasi, shoxlari va novdalarga har xil jarohatlar orqali kirib, zararlaydi. Ularda va mumiyolangan mevalarda yangidan rivojlangan konidiyalar ikkilamchi va keyingi zararlanishlarni qo’zg’atadi. Daraxt barglari zararlanishi uchun harorat 9-33^oS (optimum 26-27^oS); optimal haroratda kasallikning yengil belgilari rivojlanishi uchun 4,5 soat namlik bo’lishi kerak. Past haroratda (8^oS), namlik hatto 48 soat davomida saqlanganda ham zararlanish kuzatilmaydi. Mevalar zararlanishi uchun optimal harorat 20-24^oS da namlik 9 soat mavjud bo’lishi talab qilinadi. Qora rak bilan yoshi katta bo’lgan yoki har xil sabablarga ko’ra zaiflashib qolgan yosh daraxtlar ko’proq zararlanadi; O’zbekistonda yoshi 25 dan katta daraxtlarda kasallik ko’p uchraydi.