O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Yong’oqni qo’ng’ir dog’lanishi. Bu kasallikdan yong’oqning barglari, barg bandlari ko’k novdalari va meva qati zararlanadi. Barglarda yumaloq qo’ng’ir dog’lar hosil bo’ladi, keyinchalik bu dog’larda konsentrik doiralar shaklida joylashgan qora nuqtalar kasallik tug’diruvchi zamburug’ning meva tanalari paydo bo’ladi. Kasallangan barglar ko’plab quriydi va to’kilib ketadi. Mevani ustida kichik qo’ng’ir dog’lar hosil bo’ladi. Bu dog’lar yong’oq pishishiga yaqin (epidermis ko’chishi tufayli) oq rangga kiradi. Yashil novda va barg bandlaridagi dog’lar tuq qo’ng’ir rangda bo’ladi. Kasallikni Marsoni juglandis zamburug’i keltirib chiqaradi. Bu zamburug’ o’simlikning o’sish davrida barglarda konidiya hosil qiladi va konidiyalar bilan tarqaladi. To’kilgan barglarda zamburug’ erta bahorda peritesiy hosil qiladi, bahorda xaltasporalar yetiladi, bu Cnomonia leptostyela degan zamburug’ning xaltali stadiyasidir. Zamburug’ning xaltasporalari daraxtlar barg chiqarishi bilanoq tarqaladi va sentyabr oyigacha davom etadi.

Xaltasporalar o’simliklarga yuqish uchun barglarda suv tomchilari bo’lishi zarur. Shu sababli bu kasallik yog’ingarchilik ko’p bo’lgan davrlarda va yillarda keng tarqaladi. Qo’ng’ir dog’lanish kasalligidan tog’ yong’oqlari eng ko’p zararlanadi. Kasallikning zarari shuki, bunda o’simlikning assimilyasiya faoliyati qisqaradi, sovuqqa chidamliligi pasayadi va nihoyat, hosili juda kamayib ketadi.