O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Ispaniya  o‘zining  «Port  Aventura»  tematik  parki  bilan  faxrlanadi.  Sakkiz  yil 
davom etgan loyihalashtirishdan keyin u 1995 yilda yozgi turistik mavsumda ochildi. 
Park  Yevropada  kattaligi  jihatdan  «Yevro  Disneylend»dan  keyin  ikkinchi  o‘rinda 
turadi va O‘rta yer dengizi zonasidagi shunday turdagi yagona diqqatga sazovar joy 
hisoblanadi. 
Park  115  gektar  maydonni  egallagan  va  30  attraksion,  30  restoran  va  kafe  – 
bar, 22 magazin va 260 avtobus, 6 ming yengil mashinani saqlovchi maydonga ega. 
«Port  Aventura»  xilma-xil  sarguzashtlar  olamida  olingan  taasurotlar,  park 
infratuzilmasi ko‘lami haqida hikoya qilishga til ojizdir. Uning mehmonlari zamon va 
makonda  besh  tematik  zonaga  ko‘chib  sayohat  qiladilar.  «O‘rta  yer  dengizi» 
bo‘limida tipik ispan qishlog‘i qayta tiklangan, xushbuy atirgullar va qaynoq hayot, 
ehtirosni    ko‘zlovchi  xalq  raqslari,  hunarmand  ustalar  taklif  etgan  ajoyib  buyumlar 
kishini lol qilib qo‘yadi. «Polineziya» bo‘limida esa xushmanzara orolchalar diqqatni 
tortadi.  ular  ustida  an’anaviy  shinam  turar  joylar  joylashgan.  Ko‘priklar  bilan 
tutashgan,  tashrif  buyuruvchi  maori  rasm-rusumini  ado  etgach,  Marko  Polo 
zamonidagi  Xitoy  imperiyasida  paydo  bo‘ladi.  Buyuk  Xitoy  devori  ortidagi  milliy 
teatrlarda  akrobotlar  va  gimnastikachilar,  qo‘g‘irchoqlar  va  sehrgarlar  tomosha 
ko‘rsatdilar.  Chichen  –  Itsa  piramidasi  yonida  esa  boshqa  qit’aga  o‘tib  ketiladi. 
Meksikada,  mayya  sivilizatsiyasi  darida  paydo  bo‘lib  qolinadi.  Afsonaviy  Yovvoyi 
G‘arb  Penitens  degan  joychada,  Amerikaning  mustaqilligi  yuz  yilligi  bayrami 
ko‘rinishida  namoyish  qilinadi.  Qo‘rg‘oncha  bayramona  bezalgan,  kioskalarda  turli 
shirinliklar  sotiladi.  Shu  yerda  tir  va  hamma  uchun  sevimli  bo‘lgan  kamon 
otishmalari musabaqasini tomosha qilish mumkin. 
O‘zining  huquqiy  maqomiga  ko‘ra  «Port  Aventura»  aksiyadorlik  jamiyati 
hisoblanadi.  Uning  40  %  aksiyasi  «Tussaude»  guruhiga,  30  %  «Kaiksa»  ispan 
bankiga tegishli, 20 % aksiyani esa Amerikada yirik tematik parklar egasi «Anneuser 
Bush»  firmasi  sotib  olgan.  Qolgan  10  %  aksiyani  esa  Ispaniyaning  «Feksa» 
elektrotexnika  kompaniyasi  sotib  olgan.  Umumiy  qiymatda  loyihaga  50  mln.  pest 

---

                      
211 
qo‘yilgan.  Turistlar  o‘rtasida  shuningdek  Germaniya,  Daniya,  Niderlandiya  tematik 
parklari ham mashhur. 
Tematik parklar  sayyoramiz  bo‘ylab  o‘zlarining shohona  yurishlarini Sharqiy 
va Janubiy Osiyo va Okeaniyada davom ettirdi. Jahon turizm bozoriga shiddat bilan 
kirib kelgan hududda parklar turistik industriyaning ajralmas qismi sifatida gurkirab 
rivojlanayapti.  
Osiyoda  eng  mashhur  «Hayolat  mamlakati»  Yaponiyada,  Tokio  yaqinida 
joylashgan.  U  olti  zona:  Butunjahon  yarmarkasi,  Romantika  va  sarguzashtlar 
mamlakati,  Amerika  Yovvoyi  g‘arbiy,  do‘stona  alvastilar  mamlakati,  ertaklar  va 
Disney qahramonlari, ertangi kun mamlakatlari yoki kosmik sarguzashtlardan iborat. 
Tokio  «Disneylendi»,  «Oriyentallayend»  guruhi  boshqaruvi  tasarrufida. 
Yaqinda u Tokio fond birjasida 23 dan 25 mln. gacha aksiyasi, shu jumladan 15 dan 
18 mln.gacha yangilari sotuvga qo‘yilganini ma’lum qildi. Shu yo‘l bilan kompaniya 
o‘z  mablag‘ini  ko‘paytirishni  mo‘ljallayapti.  Tushgan  pul  mablag‘i  esa hozir  ishlab 
turgan park qatorida ikkinchi Disney tematik parkni qurishga sarflanadi. Uni shu o‘n 
yillik oxirida – 2010 yilda ochish mo‘ljallangan. 
Tematik parklar tarmog‘i jahonning boshqa mamlakatlari va regionlarida ham 
kengaymoqda.  Shotlandiyada  birinchi  tematik  park  tashrif  buyuruvchilarni  qabul 
qilishni  boshlamasdan,  britaniyaning  «Renk»  firmasi  Em-Si-Ey  bilan  hamkorlikda 
Yevropada  navbatdagi  attraksion  parki loyihasini  yaratish  ustida  ish  olib  bormoqda. 
«Lego»  -  bolalar  o‘yinchoqlari  ishlab  chiqaruvchi  guruh,  har  uch  yilda  «Hayolot 
mamlakati» ochishni mo‘ljallayapti. Bir vaqtning o‘zida yangi tipdagi tematik parklar 
paydo bo‘layapti, ularning tematikasi rang-barang tus olayapti. 
AQShda,  Virjiniya  shtatida  Fuqarolar  urushi  davrida  eng  qonli  jang  kechgan 
joylardan  birida  «Xeritidj  Amerika»  parki  ochilgan.  Florida  shtatida  1998  yilda 
«Eniml Kindom»  tematik parki birinchi tashrif byuuruvchilarni qabul qildi. Bu yerda 
Afrika  ekzotik  hayvonlari  va  ulkan  baobab  daraxtlari  qad  ko‘targan  savanna 
tiklangan.  Yaponiyada  qumlik  plyaji  bor  suv  parki  ishlab  turibdi.  Unda  sun’iy 
ravishda  to‘lqin  mavjlari  hosil  qilinadi.  Italiyada  qadimgi  Rim  qiyofasidagi  tematik 
park  qurilmoqda.  Bularning  barchasi  jahon  turizm  industriyasi  va  parkchilik  ishlari 
yuksalib borayotganidan dalolat beradi.