O'zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

MUNOSABATLARDAGI TAFOVUT-
KONFRONTATSIYA
Konstruktiv
destruktiv
Taraqqiyot, yangilik
tanglik-stress
ZIDDIYAT, NIZO
Rasm
Demak,   yuqoridagi  holatlar   ko‘p  hollarda  quyidagi   turdagi  nizoli   vaziyatlarni  keltirib 
chiqaradi:
•
ta’sirning yo‘nalishiga ko‘ra: vertikal va gorizontal;
•
nizoni  hal  qilish   usuliga   ko‘ra:   antogonistik   va   kelishuvga   olib   keladigan   nizolar   - 
kompromiss;
•
namoyon bo‘lish darajasiga ko‘ra: ochiq, yashirish, potensial, asosli;
•
ishtirokchilar soniga ko‘ra: shaxsiy, shaxslararo, guruhlararo;
•
kelib chiqish tabiatiga ko‘ra: milliy, etnik, millatlararo, ishlab chiqarish, hissiy-emotsional.
Agar yuqoridagilarni tahlil qiladigan bo‘lsak, “gorizontal nizolar” hayotda eng ko‘p uchraydi. 
Bunday nomurosozliklar aksariyat hollarda xodimlar o‘rtasida ayrim a’zolarning ishni yaxshilash, 
yangi ish metodlarini joriy etish, axloq normalarini himoya qilish, adolat uchun kurash, ilg‘or 

---

jamoa a’zolarining shu erdagi ma’naviy muhitni sog‘lomlashtirish borasidagi fikrlarini ayrimlar 
tomonidan e’tirozlar bilan qabul qilishi natijasida ro‘y beradi.
“Vertikal nizolar” esa ko‘pincha rahbar bilan xodim o‘rtasida sodir bo‘lib, u bir qarashda 
liderlikka   da’vogarlik,   yuqoridan   tazyiq,   pastdan   turib   boshqa   xodimlar   yoki   kuchlar   atrofida 
birlashish, saralanishlar oqibatida kelib chiqadi. Bunda nizoning tashabbuskori va bosh aybdori 
kimligiga bog‘liq  tarzda uni xal  qilish usuli tanlanadi. Masalan, agar boshliq  xodimning ishga 
mas’uliyatsizligidan noroziligi tufayli paydo bo‘lgan nizo bilan uning professionalizm borasida 
xadeb “o‘zini ko‘rsatayotganligidan” noroziligi tufayli kelib chiqadigan nizoning ham farqi bor.
Har qanday nizoning asl tub mohiyati shundaki, uning paydo bo‘lishi ayrim o‘zgarishlarga 
olib keladi. Bu o‘zgarish ijobiy o‘zgarishlarni keltirib chiqarsa, uni konstruktiv, salbiy oqibatlar 
yoki xodimlar qo‘nimsizligini keltirib chiqarsa, distruktiv xarakterli deb ataymiz.