32
xususiyatlar birikmasi o‗zgartirilishi mumkin , biologik jins xususiyatlariga
tegishli va, behush belgilari, va inson hayotining turli davrlaridada
birlashtirish turiga va individual moslashish bilan munosabatlar sifatida
ozgarishi mumkin.
Taxminlarga ko‗ra, o‗sayotgan yoshda, kuchli farq tendensiyasi
kuzatiladi, ya‘ni erkaklik va nazokatlilik xususiyatlari o‗smirlar
idrokida
o‗zlari va qarama-qarshi jinsdagi shaxs haqida buyuk farq, bir xil jinsdagi
shaxs rasmida va ta‘rifida kuzatilgan bo‗lishi kerak.
Bizga ma‘lum bo‗lgan bugungi natijalar, faqat o‗smirlar uchun ma‘lum bir
namuna sifatida, chegaradan chiqmaydigan psixik va somatik o‗sishdir.
Asosan bu kichik guruhda erkeklik va ayollik hususiyaylari differensiyasi va
ularning qisman integrallashuvi kuzatiladi. Bu taxminlar o‗smirlarda
ko‗rmoqchi bo‗lgan "Konvertatsiya" hususiyaning yoqolishi kechikishiga
asoslangandir.
Muayyan empirik tadqiqotda ko‗rsatilishicha (Harlamenkova NIMA,
Stodelova TS, 2002) balog‗at yoshidagi qizlarda
adaptiv rivojlantirish, o‗z
vaqtida nafaqat gormonal va tana o‗zgarishlari bilan, balki boshqa jins bilan
konstruktiv munosabatlarni rivojlantirish bilan bog‗liq.
O‗smirlarning rivojlanish bosqichiga mos ravishda keyingi integratsiya
xususiyatlari, qarama-qarshi biologik jins elementlari bilan erkaksiz va
nazokatlilikni farqlash differensiysi aniqlangan.
O‗g‗il bolalardan farqli o‗laroq qizlarning ko‗pchiligi uchun, ayol nazokatli
ko‗rinadi va erkak tasviri ko‗proq erkak sifatida ko;riladi, biroq ayol jinsida
bu hususiyatlar ko‗proq ko‗riladi.
Aftidan, bu jismoniy va ruhiy o‗zgarishlar tajribasi boshqa odamning bilim
tajribasi bilan ko‗proq tahlil etilishi lozimdir. Bu xususiyat, ammo, bu yoshda
normal va adaptiv rivojlantirish uchun xarakterli bo‗lgan namuna qismi
uchun xarakterlidir.
Qachon ota-ona o‗rtasida jinsiy kechikishlar
yoki munosabatlarda
muammolar kuzatilsa qizlar o‗sish qatlamida sekinlashuv kuzatiladi (ya‘ni,
bir beqaror nazorat xatti bilan birlashganda salbiy hissiyotlar kelib chiqishi.
Har qanday holatda ham, qizlar va ayollar bu ikki guruh uchun tipik
defeminizatsiya masculizasiya ko‗rsatkichi bilan bog‗liqdir.
Aytish mumkunki, qiz bolaning jinsiy o‗zgarish vaqtidagi to‗g‗ri
rivojlanish yo‗li uch faza orqali ko‗riladi; birinchisi - erkaklik va nazokatlilik
xususiyatlari da Men obrazining deferensiyalanmashuvi, ikkinchi bosqichi -
giperdifferentsiatsiya, uchinchi bosqichi –
ularning Men shaklida
integratsiyalashuvi.
Balog‗at davri davomida o‗g‗il bolaning adaptiv rivojlanishi ham bir xil
omillar bilan belgilanadi. Faqat qizlar guruhida, vs o‗g‗il bolalarda ham
o‗zlari va qiz / ayol idrok ham farqli haqidagi fikrlar ham erkaksiz va
33
nazokatli xususiyatlar kontrastini kuzatiladi. Shu bilan birga, bu holda jinsiy
va ruhiy kechikishlarda rivojlanish buzilgan bo‗ladi.
O‗g‗il bolalar uchun ayolni erkaklarga xos xususiyatlarga moyil qilinishi
kuzatiladi. Bu hodisani tushuntirish maqsadida, bu hodisa jamiyatning
masculinization oqibati va erkaklar va ayollar o‗rtasida jinsi o‗rnining
aralashtirish, deb taklif qilindi. Qo‗shimcha o‗rganish
talab gipotezasi sinov
qilish uchun, yosh erkaklar (17-18 yosh) guruhida bir sinov "Inson-rasm"
yordamida o‗tkazildi. Bu yigit rasm sezilarli darajada o‗zgarar ekan. Ayollar
har bir tasvir tanlangan klasterlari eril ko‗proq ayol xususiyatlarini o‗z ichiga
oladi. Bu ayollar, o‗smir o‗g‗il gipermaskulinizatsiya, degan xulosaga edi
balki juda ko‗p ijtimoiy bir ruhiy hodisalar va bola rivojlanishining o‗ziga
xos jihatlari kabi hisoblanadi. Bu o‗g‗il ob‘ekt (- odipal ob‘ekt aniqlash,
kechikish va genital bosqichlarida otasiga,
rivojlanish preoedipal
bosqichlariga aniqlash ob‘ekti edi onasi o‗rniga,) aniqlash bir o‗zgarish, deb
ma‘lum. Tashqi ko‗rinishiga ko‗ra, quyidagi tarzda amalga oshiriladi ob‘ekt,
aniqlash bir plastik o‗zgarishi bilan bog‗liq ayollar erkaklarga xos
xususiyatlar huquq va imkoniyatlarini kengaytirish: ona bilan aniqlash -
uning otasi bilan aniqlash - onasi va otasi bilan aniqlash orqali olib boriladi.
O‗gil bolaning adaptasiya yo‗li, ayolnikidan farqli o‗laroq,
gipermaskulinizatsya bilan aniqlanadi: Birinchi holatda – erkak tuzilishi, va,
qisman,ayol tuzilishi , ikkinchi holatda – ayol.
Shunday qilib, o‗smirlik da bola normal rivojlanishi liniyasi va uch
bosqichda tomonidan vakili, lekin vaqt cho‗zib endi va o‗smirlik qadar
davom etadi:
1)
birinchi bosqichi - Men tarzda erkaksiz va nazokatli xususiyatlar
farqlash yo‗qligi;
2)
ikkinchi bosqichi - ob‘ekt aniqlash kabi ayollar masculinization;
3)
Uchinchi bosqich -
Do'stlaringiz bilan baham: 
