Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi samarqand davlat universiteti maktabgacha ta`lim kafedrasi

Didaktikaning vazifalari quyidagilardan iborat:

Yaxlit taʼlim-tarbiya jarayonida didaktika fanining vazifalari:

Birinchi vazifasi– bilim egallash va ularni koʼnikma va malakaga aylantirish qonuniyatlarini aniqlab berish. Bu borada didaktika ancha yutuqlarga erishgan boʼlib, taʼlim-tarbiya jarayonini amalga oshirishning quyidagi qonuniyatlarini, yaʼni tamoyillarini aniqlagan. Bularga: bilimni uzatishda ilmiy asoslab berish, taʼlim oluvchilar imkoniyati va yosh xususiyatlaridan kelib chiqish, koʼrgazmalilik, muntazamlik, taʼlim va amaliyot birligi, onglilik va faollik, tizimlik va izchillik, taʼlim va tarbiyaning birligi tamoyillari kiradi. Bular mavzumizning ikkinchi qismida, keyingi sahifalarida batafsil tushuntirilib beriladi.
Ikkinchi vazifasi – taʼlim mazmunining tuzilishi va hajmini belgilash.
Uchinchi vazifasi –taʼlim-tarbiya berishning shakllari va usullarini takomillashtirish.
Toʼrtinchi vazifasi – yaxlit taʼlim-tarbiya jarayonini oʼquvchi va talabalarning tarbiyalanganlik holatiga ijobiy taʼsirni taʼminlash.
Beshinchi vazifasi – insoniyat hozirgacha erishgan ilmiy bilimlar va fan-texnikaning yutuqlari bilan yosh avlodni qurollantirish va hokazo.
Demak, taʼlimning asosiy vazifalaridan biri shaxsni ilmiy bilimlar, koʼnikma va malakalar bilan kurollantirishdan iborat. Taʼlim inson bilish faoliyatining bir turi sifatida bir necha maʼnoni bildiradi, yaʼni taʼlim oluvchilarda bilim, koʼnikma va malakalar xosil kilish, ularda dunyokarash, fikr va eʼtiqodlarni shakllantirish xamda ularning qobiliyatlarini oʼstirishdir.
Taʼlim orkali yosh avlodga insoniyat tajribasi orkali toʼplangan bilimlar beriladi, zaruriy koʼnikma va malakalar xamda eʼtikodlar shakllantiriladi. Taʼlim oʼkituvchi va oʼquvchi-talabalarning birgalikdagi faoliyati boʼlib, u ikki tomonlama xarakterga ega, yaʼni unda ikki tomon oʼkituvchi va oʼquvchi-talaba faol ishtirok etadi. Oʼkituvchi anik maksadni koʼzlab, reja va dastur asosida bilim, koʼnikma va malakalarni singdiradi, oʼquvchi-talabalar esa uni faol oʼzlashtirib oladi. Bildirish, bilish murakkab, kiyin, ziddiyatli jarayondir. Bu jarayonda inson psixikasiga tegishli sezgi, idrok, xotira, xayol, diqqat, tasavvur, tafakkur va nutq kabi jarayonlar faol ishtirok etadi va muhim rolь oʼynaydi. Taʼlim berish, yoshlarga bilim berish, ularda koʼnikma va malakalarni xosil kilish, yaʼni haqiqatlarni ocha olishga qodir boʼlgan jiddiy mantiqiy tafakkurni tarbiyalashdir. Didaktikaning ilmiy-nazariy vazifasi taʼlimning mavjud jarayonlarini oʼrganish, uning turli jihatlari oʼrtasidagi bogʼliqliklar, ularning mohiyatini ochib berish, rivojlanish tendentsiyalari va kelajagini aniqlashdan iboratdir.
Oʼzlashtirilgan nazariy bilimlar taʼlim amaliyotini yoʼnaltirish, taʼlimni jamiyat tomonidan qoʼyilayotgan ijtimoiy talablarga muvofiq takomillashtirishga imkon beradi. Taʼlim mazmunini anglab olish, taʼlim tamoyillari, taʼlim metod va vositalarini qoʼllash meʼyorlarini aniqlash asosida didaktika amaliy-meʼyoriy hamda tashkiliy-texnologik vazifani bajaradi.
Taʼlim funktsiyalari. “Funktsiya” tushunchasi “taʼlim vazifalari” tushunchasiga yaqindir. Taʼlim funktsiyasi taʼlim jarayoni mohiyatini ifoda etadi, vazifasi esa taʼlimning komponentlaridan biri hisoblanadi.
Didaktika (taʼlim jarayoni)ning quyidagi uchta funktsiyasini ajratib koʼrsatadi: taʼlim berish, rivojlantirish va tarbiyalash.