O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi samarqand davlat universiteti Pedagogika fakultеti Boshlang`ich ta'lim metodikasi kafеdrasi

2.2. Jismning massasi, Hajm.


Mavzuni o'rganish masalalari.
1.Jismning massasi va idishlarning xajmi haqida aniq tasavvurlarni shakllantirish.
2.O’quvchilarni massa o’lchov birliklari (kg, g, t, s) va ularning munosabatlari hamda xajm o’lchov birligi – litr bilan tanishtirish.
3.Bir nomda ifodalangan massa birliklarini boshqa nomda ifodalangan birliklarga o'tkazish ko’nikmasini shakllantirish.
4. 2 xil nomda ifodalangan massa birliklarini qo’shish va ayirish hamda massani songa ko’paytirish va bo’lish ko’nikmasini shakllantirish.
Topshiriqlar.
132. Jismning massasi haqida tasavvurlarni shakllantirishda o’qituvchi qanday xayotiy tushunchalarga tayanadi? Berilgan miqdorni o'zlashtirishning II va III bosqichlarida qo’llash mumkin bo’lgan jismlarning massalarini taqqoslashga doir topshiriqlar tuzing.
133. Massa o'lchov birligini kiritishning zaruriyatini qanday asoslash mumkin?
134. Bo’sh o’rinlarni to’ldirib uni qisqa yozing va masalani yeching.


135. Quyidagi rejadan foydalanib, jismning massasi. Massa o'lchov birligi – kilogramm». (1- sinf) mavzusiga doir dars lavhasini tuzing.
Qo’shish va ayirish hisoblash malakalarini mustahkamlash (ko'rgazmali qurol – chizgichdan foydalanib).
Massalarni taqqoslashga doir mashqlarni bajarish jarayonida o’quvchilarning massa haqidagi tasavvurlarni aniqlashtirish.
Tarozilar bilan tanishtirish va massalarni taqqoslashga doir turli mashqlarni bajarish.
Massa o’lchov birligini kiritish va jismlarning massalarini o’lchashga doir mashqlarni bajarish.
Massa o'lchov birliklarida ifodalangan miqdorlarni qo’shish va ayirishga doir sodda masalalarni yechish.
Hisoblash malakalarini mustahkamlash shkalali tarozilardan foydalanib, mashqlarni bajarish).
136. «Matematika – 1-4» darsligida massa o'lchov birliklarida ifodalangan miqdorlarni qo'shish va ayirishga doir sodda va tarkibli masalalarni toping. Ular bilan ishlash metodikasini tushuntiring.
137. O'quvchilar nechanchi sinfda massa o’lchov birligi – gramm bilan tanishadilar? Hisoblash malakalarini mustahkamlash uchun bu yangi o'lchov birligi bilan tanishishdan qanday foydalanish mumkin? Darslikdan mos topshiriqlarni tanlang va hisoblash malakalarini mustahkamlash maqsadida topshiriqlarni mustaqil tuzing.
138. 3- sinfda o’quvchilar massaning yana qanday yangi o’lchov birliklari bilan tanishdilar? «Matematika – 3» darsligida bir o'lchov birligiga ifodalangan massani boshqa o'lchov birligiga o'tkazishga doir mashqlar toping. Ushbu mashqlarni bajarishda o’quvchilarning fikrlashlarini keltiring.
139. Bir o'lchov birligida ifodalangan massani boshqa o’lchov birligiga o’tkazishga doir mashqlarni bajarishda o’quvchilarning qanday bilim va ko'nikmalari mustahkamlanadi? Javobingizni asoslang.
140. «Matematika – 3» darsligida tarozining shkalali tasviridan foydalanib tenglama tuzish orqali yechish maqsadga muvofiq bo'lgan masalalarni toping. Ular bilan ishlash metodikasini tushuntiring.
141. 2 xil nomda ifodalangan massa o'lchov birliklarini qo'shish va ayirishga doir topshiriqlarni bajarishda o’quvchilarning fikrlarini keltiring. «Matematika –3-4» darsligidan mos topshiriqlarni toping.
142. 2 xil nomda ifodalangan massa o'lchov birliklarini songa ko’paytirish va bo’lishga doir topshiriqlarni bajarishda o’quvchilarning fikrlarini keltiring. «Matematika –3-4» darsligidan mos topshiriqlarni toping.
143. «Matematika – 4» darsligida o'quvchilar mashqlar bajarish jarayonida massa o'lchov birliklarining munosabatlariga doir - bilimlarini mashqlarni toping.
144. Quyidagi rejadan foydalanib, 1- sinfdagi «Litr» mavzusi bo'yicha dars lavhasini tuzing:
1) Tasvirdagi suyuqlikning hajmini aniqlash.
2) Suyuqlik hajmini taqqoslash uchun turli xil o'lchovlardan foydalanish.
3) Suyuqlik hajmining o'lchov birligi – litr bilan tanishtirish.
4) Hajm o'lchov birligidan foydalanib, amaliy masalalar yechish.