O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi samarqand davlat universiteti Pedagogika fakultеti Boshlang`ich ta'lim metodikasi kafеdrasi

i.Sonlarning xona tarkibi	Xona qo’shiluvchilari yig’indisi
Son
4 ming 7 yuz 8 o’nlik 3 birlik	4000+700+80+3	4783

Masalan, sonning xona qo'shiluvchilari bo'yicha uning xona qo'shiluvchilari yig’indisini va sonning o'zini yozing.
94. Quyidagi misollarni yechishda o'quvchilarning fikrlarini keltiring.
300+600 800-200 300 000+200 000 684 000-80 000
260+140 940-400 200 000+60 000 860 000-200 000
95. O'qituvchi o'quvchilarga topshiriqni qanday maqsadda berdi: «Berilgan sonni 2 ta birlikka orttiring; 356, 840, 702. Berilgan sonni 2 mingga kamaytiring: 92 360, 439 815, 608 703. Berilgan sonni 5 ta o’n mingga orttiring: 608 703, 245 300»?
96. «Matematika –4» darsligida «Nomerlash» mavzusida asosida ko’p xonali sonlarning xona tarkibini o'rganish bo'lgan qo’shish va ayirishga doir misollarni toping.
97. 99999+1 misolini yechganda o’quvchilar turli xil usullardan foydalanishlari mumkin. Sinfning xususiyatlariga qarab, o’qituvchi 1 ta yoki bir nechta usulni o'zi namuna qilib ko’rsatishi mumkin.
Berilgan misolni yechishda o'quvchilar uchun eng qulay usul – bu analogiya bo’yicha yechishdir. Buning uchun oldin quyidagi misollarni ko’rib chiqish kerak: 9+1, 99+1, 999+1. O’qituvchi o’quvchilarning e’tiborini quyidagi fikrlashga qaratish kerak: agar eng katta bir xonali songa 1 ni qo'shsak, eng kichik 2 xonali soni eng katta ikki xonali songa 1 ni qo’shsak, eng kichik 3 xonali son hosil qilamiz va hokazo. Bundan – agar eng katta 5 xonali songa 1 ni qo'shsak, eng kichik 6 xonali son hosil qilamiz deb xulosa qilinadi.
Ikkinchi usulning asosida sonni yig’indiga qo'shish xossasining sodda holi ham yotadi. 99 999+1=(99000+999)+1=99000+ (999+1)=99000+1000=100000.
O’quvchilar misolni yechganda xona birliklarining mos kelishidan, foydalanishlari mumkin, lekin buning uchun misolni ustun shaklida yozish kerak:
99 999
+_____1
100000