O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti V. Yu. Ahrorov

qaytarishdir.
Bu qaytarish qayd qilingan obraz 
sifatida inson ongida uzoq muddatli xotirada saqlanadi va vaziyat paydo bo‘lganda, 
ob’yektivlashadi
, ya’ni o‘z kuchini va mavjudligini ko‘rsatadi. Shuning uchun ham 
agar chet el tajribasiga murojaat qiladigan bo‘lsak, u yerda biror g‘oyani ongga 
singdirish uchun bir odam yoki biror guruh o‘z siyosiy, mafkuraviy yoki boshqa 
qarashlarini bir xil so‘zlar va iboralar, harakatlar bilan qaytaraveradi va shu yo‘l bilan 
ko‘pchilikning ma’qullashiga erishadi. Ayniqsa, saylov oldi tadbirlarida ana shu usul 
keng qo‘llaniladi. Shulardan kelib chiqib, sotsial ustanovkalarni o‘zgartirishning 
usullari va psixologik vositalari orqali ham dunyoqarashni o‘zgartirishga erishish 
mumkin.
 
Tayanch tushunchalar: 
ustanovka, sotsial ustanovka, “set”, “attityud”, 
«moyillik», «yo‘nalganlik», «komponentlilik», kognitiv, affektiv, konativ.
 
 
Mavzuni o‘zlashtirish uchun savollar 
1.
Ustanovka borasida olimlar qanday izlanishlarni olib borgan? 
2.
Ustanovka va sotsial ustanovkaning bir-biridan farqi haqida fikringizni 
bayon qiling. 
3.
Ustanovka tushunchasiga berilgan ta’rifni tushuntirib bering. 
198

---

4.
Sotsial ustanovka tushunchasini tahlil qiling. 
5.
Sotsial ustanovkalarni o‘rganish necha bosqichni o‘z ichiga oladi, ularni 
izohlang? 
6.
U.Tomas va F.Znanetskiylarning «Polshalik dehqon Yevropa va 
Amerikada» nomli asari mazmunini tushuntirib bering. 
7.
D.N.Uznadze ustanovka va sotsial ustanovka tushunchalariga qanday ta’rif 
bergan, ularni tushuntirib bering? 
8.
M.Smit attityudning uch komponentli strukturasi haqida qanday fikr 
bildirgan? 
9.
V.A.Yadov bo‘yicha ustanovkalarning to‘rt bosqichli tizimi haqida gapirib 
bering. 
10.
Sotsial ustanovkalarni o‘zgartirishning yo‘llari haqida fikrlaringizni bayon 
qiling.