O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti tarix fakulteti

Hisob hujjatlari, ularning 

davlat va idoraviy arxivlarda 

yuritilishi 

Муаммоли савол: Архив ҳужжатлари қандай ҳисобга 

олинади? 

---

 

44 

ma’lumot beruvchi varaqa hamdir. Ammo fondlar varaqasi arxivdagi fondlarning 

tartib  raqami  bo’yicha  olib  borilishi  sababli  bu  hol  kerakli  fondni  izlab  topish 

imkoniyatini  cheklab  qo’yadi.  Shu  sababli  ularga  qo’shimcha  ravishda  fondlar 

varaqasi ko’rsatkichi (ukazatelp) tuziladi. 

4.

 

Ro’yxatlar. 

Yig’majildlar  ro’yxati  –  bu  arxiv  ma’lumotnomasi  bo’lib,  unda  arxiv 

fondidagi hujjatlarning sarlavhasi, tarkibi va mazmunini aks ettiriladi. 

5.

 

Yig’majildlarga ilova qilinadigan ularning ichki ro’yxati (mundarijasi). 

6.

 

Fondlar tavsifnomasi. Har bir fondning tarixi va ahvoli haqida ma’lumot 

beruvchi hujjat. 

7.

 

Arxiv  pasporti  (shahodatnomasi).  Har  yilning  boshida  tuzilib,  arhiv 

haqida  hartomonlama  ma’lumot  beruvchi  hisobotnoma.  Unda  arxivda 

saqlanayotgan  hujjatlarning  hajmi,  ularni  saqlash  sharoitlari  to’g’risida, 

arxivdagi  kadrlar  haqida  ma’lumot  beriladi.  Shahodatnomaning  2-

bo’limida arxivdagi fondlar, ularda saqlanayotgan yig’majildlar miqdori 

haqida hamda boshqa ma’lumotlar bo’lishi mumkin. 

Arxiv  materiallarining  hisobi  faqat  arxivning  o’zida  emas,  balki  viloyat 

arxiv bo’limlarida hamda respublika bosh arxiv Boshqarmasida ham olib boriladi. 

Ular  arxivlar  tayyorlab  bergan  fond  kartochkalari  asosida  fondlar  katalogini 

tuzadilar. Fond kartochkasi – bu fond varag’ining qisqartirilgan variantidir. 

Idoraviy  arxivlarda  fondlar  va  yig’majildlar  hisobi  olib  boriladi.  Asosiy 

hisob  hujjatlari  –  bu  yig’majildlar  ro’yxati,  fondlar  ro’yxati,  fondlar  varaqalari, 

arxiv shahodatnomasi hisoblanadi. Bular orasida yig’majildlar ro’yxati asosiy o’rin 

egallaydi.  Bu  ro’yxat  doimiy  va  vaqtincha  saqlanadigan  hujjatlar  uchun  alohida-

alohida  tuziladi  (masalan,  91-ro’yxat,  1-v-ro’yxat  va  hokazo).  Muassasa 

arxivlarining hujjatlari davlat arxivlari hujjatlari bilan chambarchas bog’liqdir. Shu 

boisdan mazkur muassasaning materiallari qisman davlat arxivlarida saqlanayotgan 

bo’lsa,  u  holda  joriy  arxiv  xodimlari  fondlar  va  ro’yxatlar  tartibini  davlat  arxiv 

xodimlari bilan kelishgan holda muvofiqlashtirib berishlari kerak. 

 

 

Davlat  arxivlaridagi  yig’majildlar  vaqti-vaqti 

bilan tekshirib turiladi. 

 

 

 

Ularni  tekshirishdan  asosiy  maqsad  yig’majildlarni  mavjudligiga  ishonch 

hosil  qilish,  nurab  qolgan  yoki  zarar  ko’rgan  yig’majildlarni  aniqlash,  ularning 

qaysi  biri  restavrasiya  yoki  dezinfeksiya  qilinishi,  mikrofilpmlashtirilishini 

aniqlashdan iboratdir. 

Tekshiruvlar  har  bir  arxivning  joriy  va  istiqbolli  rejalari  asosida  olib