O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi s. R. Sharipov yer tuzish asoslari

natijasida foydalanishga yaroqsiz holga kelgan yoki tuproq qatlami tarkibi va o‘simlik 
dunyosi, gidrologik sharoiti o‘zgarishi va relefi buzilishi natijasida atrof muhitga salbiy 
ta’sir ko‘rsatuvchi manbaaga aylangan yerlar ataladi. Ular atrofdagi hududlarning 
tuprog‘ini, havosini, suvlarini ifloslaydigan, aholi turmushining gigiena sharoitlarini va 
landshaftlarning umumiy ko‘rinishini yomonlashti-radigan manbaalarga aylanadi. Qazilma 
boyliklarni ochiq usulda qazib olish natijasida hosil bo‘ladigan va tartibsiz joylashgan 
kar’erlar, tuproq va tog‘ jinslari uyumlari tabiiy landshaftlarni buzib, ularga giyox 
o‘smaydigan cho‘l manzarasini beradi. 
Yerlarni rekultivatsiyalash
- bu injenerlik, texnik, melioratsiya, agrotexnika va boshqa 
tadbirlar tizimi bo‘lib, buzilgan yerlarning biologik unumdorligini va xalq xo‘jaligi uchun 
ahamiyatini tiklashga hamda atrof muhit sharoitini yaxshilashga qaratilgandir. 
 
Bu masala yuqorida bayon etilgan usullar bilan amalga oshiriladi, bunda:
* yer uchastkasi, ob’ektning tavsifini va uning atrofdagi hududga va tabiiy muhitga 
ta’sirini hisobga olib, joylashtiriladi;
* yerlarni umuman tejash va ayniqsa yer turlari mahsuldorligini saqlash asosiy 
vazifalardan biri sifatida ta’minlanadi; 

---

33 
Rekultivatsiya yerlardan har xil tarmoqlarda va maqsadlarda, asosan qishloq xo‘jaligida, 
foydalanish uchun bajarilishi mumkin. Rekultivatsiyalangan yerlardan foydalanish usullari ular 
joylashgan tabiiy va texnik sharoitlarga, xo‘jalik va ijtimoiy zaruratlarga va iqtisodiy 
manfaatdorlikka bog‘liq bo‘ladi.
* yerlarni rekultivatsiyalashning asosiy yo‘nalishlari: