O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi s. R. Sharipov yer tuzish asoslari

* yerdan to‘la va samarali foydalanishni ta’minlovchi yer egaliklarining (yerdan 
foydalanishlarning) oqilona o‘lchamlari va joylashishi, ulardagi yer turlarining nisbati; 
* xo‘jaliklar chegaralarini tuproq eroziyasiga va boshqa salbiy ta’sirlarga qarshi kurash 
talablaridan kelib chiqqan holda o‘tkazish; 
* sug‘oriladigan yerlarni samarali foydalanishga imkon yaratadigan, sho‘rlanish, eroziya va 
boshqa salbiy oqibatlarga olib kelmaydigan qilib joylashtirish; 
* xo‘jalik markazlari, chorvachilik fermalari va sanoat korxonalarini suv manbalariga, 
hosildor yerlarga va muhofaza qilinadigan hududlarga nisbatan ularning ifloslanishiga 
yo‘l qo‘ymaydigan qilib joylashtirish; 
* xo‘jalik hududida oqova suvlar oqizilib sug‘oriladigan maxsus dalalarni qishloqlar va 
chorvachilik fermalaridan chiqadigan oqova suvlarni tozalash maqsadida to‘g‘ri joylashtirish; 
* nafaqat qishloq xo‘jaligi korxonasi hududida, balki ular atrofidagi yerlarda ham ekologik 
muvozanatni saqlash va tabiatni muhofaza qilish uchun zarur sharoitlar yaratish; 
* ishlab chiqarish manfaatlari uchun ekologik muvozanatni buzmasdan yerlarni 
o‘zlashtirish va transformatsiyalash; 
* hududni xo‘jaliklararo tashkil etishni ekologik asoslash. 
Ma’muriy tuman hududini xo‘jaliklararo tashkil etishda uning butun hududida tabiatni muhofaza 
qilish ta’minlanishi va bir tomondan qishloq xo‘jaligi yer egaliklari va yerdan foydalanishlari, ikkinchi 
tomondan mahsus qo‘riqlanadigan hududlar orasidagi to‘g‘ri o‘zaro aloqa o‘rnatilishi kerak bo‘ladi. 
Bunday hududlarga qo‘riqxonalar, tabiatning muhofaza qilinadigan manbaalari, qattiq muxofaza 
qilinadigan va suv muhofaza mintaqalari, muhofaza qilinadigan o‘rmonlar va landshaftlar, shahar va 
qishloqlarning himoya mintaqalari, hamda avtomobil yo‘llari atrofidagi muhofaza polosalari va boshq. 
kiradi. 
Har bir muhofaza qilinadigan hudud, mintaqa, manbaa bo‘yicha muhofaza mintaqasining o‘rni, eni 
va maydoni, hududdan foydalanish va uni muhofaza qilish tartibi belgilanadi. Qishloq xo‘jalik yerlari 
kam sharoitlarda muhofaza qilinadigan hududlardagi qishloq xo‘jalik yerlaridan foydalanish tartibini 
belgilash katta ahamiyat kasb etadi. Ushbu ishlarni bajarish natijasida loyiha chizmasiga muhofaza 
qilinadigan va belgilangan maxsus tartib asosida foydalaniladigan yerlar chegaralari tushiriladi.