O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi s. A. Rasulov, V. A. Grachev


 Suyuqlantirish pechi va shixtani tayyorlash



Download 4,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet135/140
Sana01.05.2022
Hajmi4,75 Mb.
#601174
TuriУчебник
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   140
Bog'liq
fayl 1921 20210923

1. Suyuqlantirish pechi va shixtani tayyorlash.
Pech shlakdan, metall qoldig‗i 
va hokazolardan tozalanadi. Shixtani nam tigelga yuklashga yo‗l qo‗yilmaydi. 
Shixta begona qo‗shilmalardan tozalangan, quritilgan bo‗lishi kerak, noma‘lum 
tarkibli temir- tersakdan foydalanishga, shuningdek, shixta tarkibida moy, axlat va 


316 
shunga o‗xshashlarning bo‗lishiga yo‗l qo‗yilmaydi. Yuqori sifatli rangli 
qotishmalarni olish uchun shixtani talab etilgan tarkibdagi quyma materiallar va


317 
5.4-
rasm. 
Yuqori sifatli rangli qotishmalar olishning sistemali analiz sxemasi.


318 
qaytgan metalldan tashkil etish maqsadga muvofiq bo‗ladi, chunki temir- tersak va 
chiqindilar muqarrar qotishma sifatini yomonlashishiga olib keladi. 
2. Suyuqlantirishning texnologik rejimiga rioya qilish 
(temperatura, fazalar 
tarkibi, jarayonning va ayrim operatsiyalarning davomiyligi). Rangli qotishmalar 
o‗ta qizdirishga sezgir bo‗ladi (qotishma «keragidan ortiqcha qizishi» mumkin, bu 
esa sifatning yomonlashishiga olib keladi). Yuqori temperaturalarda va uzoq vaqt 
saqlab turilganda qotishmalar tarkibidagi gaz miqdori ortadi. Ko‗p qotishmalar ular 
suyuqlantiriladigan atmosferaga sezgir bo‗ladilar. Shu sababli suyuqlantirish 
sharoitlarini to‗g‗ri tanlash juda muhim (III bobga q.). 
3. Qotishmani tozalash.
Tozalashning samaraliligi haqida gazlar va metallmas 
qo‗shilmalarning qoldiq miqdoriga qarab fikr yuritish mumkin (mukammalroq III, 
IV boblarga q.). 
Suyuqlanma qotayotganida vodorodning pufakchalar ko‗rinishida ajralib 
chiqadigan «aktiv» qismi quymalarda g‗ovaklikning rivojlanishini aniqlaydi. Bu 
«aktiv» qismni sifat jihatdan baholash vakuum namuna yordamida bajariladi (5.5- 
rasm). Namunani analiz qilishga tayyorlangan suyuqlanma porsiyasi qalpoqcha 
ostiga joylashtiriladi, unda 30—60 s ichida qoldiq bosimi 0,67 • 10
2
Pa ga teng 
siyraklashish yaratiladi: bunda suyuqlanma «qaynay» boshlaydi. Gazning ajralib 
chiqish darajasi haqida qotgan quymaning ustki yuzasining holati bo‗yicha fikr 
yuritish mumkin. Gaz ajralib chiqishi yuqori darajada jadal bo‗lganda yuza sal 
ko‗tarilgan bo‗ladi va yoriq joylar hosil qiladi. Qotgan quymalarning kesik joylari 
ham ishonarli manzarani ko‗rsatadi. Agar faqat «qaynash» jarayonining borishi va 
ustki yuza holatini kuzatish bilan cheklanilsa, unda bu namunani ishlab chiqarish 
sharoitlarida qo‗llash mumkin. Odatda, bu namuna bilan gazning pufakcha 
ko‗rinishida ajralib chiqish jadalligining sifat xarakteristikasi o‗lchanadi, lekin 
undan miqdoriy xarakteristikalarni olish uchun ham foydalanish mumkin. Buning 
uchun vakuum qozoniga pech joylashtiriladi, pechda esa ichiga suyuq namuna 
quyilgan tigel bo‗ladi. Havo so‗rib olinayotganda suyuqlanmaning temperaturasi va 
qozondagi bosim uzluksiz o‗lchanadi, tuynukcha orqali esa suyuqlanma yuzasining 
holati kuzatiladi. Olingan qiymatlar qotishma tarkibidagi vodorod miqdorini 


319 
quyidagi eruvchanlik tenglamasi bo‗yicha hisoblab topishga imkon beradi: 

bu yerda: S — eruvchanlik, sm
3
/100 g metall; T — o‗lchangan temperatura, K; p — 
qozondagi o‗lchangan qoldiq bosim, Pa; A va В — konstantalar. 

Download 4,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish