O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

1.1-rasm. Oqava suvni tozalashning texnologik sxemasi va tozalanayotgan 
oqimlarning parametrlarini bosqima-bosqich nazorat qilish: 
SO‘ – sathni o‘lchash, SarO‘ – sarfni o‘lchash, MM – muallaq moddalar 
tarkibini o‘lchash, LO‘ – loyqa tarkibini o‘lchash, KO‘ – erigan kislorod tarkibini 
o‘lchash. 
Panjaralar, qum tutkich, birlamchi tindirgich, aerotenk, ikkilamchi 
tindirgich, loyqa tutkich, kontaktli idish, metantenk, filtr-preslar rostlashning 
asosiy obyektlari hisoblanadi. 

---

Filtrlovchi to„siqlar orqali filtrlash. 
To„siqni tanlash oqova suv xususiyatlariga, haroratiga, filtrlash bosimiga, 
filtr konstruksiyasiga bog„liq. 
To„siqlar (filtrlar) sifatida zanglamaydigan po„lat metal listlaridan 
allyuminiy, nikel, mis, latundan yasalgan to„rlardan va turli xil (asbestli, shisha 
tolali, paxtali, jun, sun‟iy va sintetik tolalardan yasalgan) matoli to„siqlardan 
foydalaniladi. 
Zarrachalarni ushlab qoluvchi filtrlovchi to„siqlar, minimal gidravlik 
qarshilikka ega. Ular yetarli darajada mexanik mustahkam, egiluvchan, kimyoviy 
muhitga chidamli, bo„kib qolmaydigan, filtrlash vaqtida buzilib ketmaydigan 
bo„lishi kerak. To„siqlar (filtrlar) tarkibi bo„yicha, organik va noorganikka; harakat 
tizimiga ko„ra ustki va chuqurlikdagi; strukturasiga ko„ra egiluvchan va 
egilmaydigan turlariga bo„linadi [9]. 
Filtrlar jarayonni borishiga ko„ra uzlukli va uzluksiz; jarayonni turiga ko„ra 
ajratish, quritish va yoritish uchun; filtrlarga bosimni berishga ko„ra – vakuum osti 
(0.085 MPa gacha), bosim osti (0.3 dan 1.5 MPa) yoki suyuqlik ustunining 
gidrostatik bosimiga ko„ra (0.05 MPa gacha); filtrlashni yo„nalishiga ko„ra pastga, 
yuqoriga yoki yoniga; konstruktiv belgilarga ko„ra, cho„kmani olish usuliga ko„ra, 
filtlash yuzasini holati va shakliga ko„ra bo„linadi. 
Oqova suvlarni tozalash tizimida uzlukli harakatlanuvchi filtrlar: 
nutch filtrlar, listli filtrlar, pressli, uzluksiz, barabanli, diskli va lentali 
filtrlarga ham bo„linadi.