O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti magistratura bo‘limi

2.1-jadval.
Ketle indeksi uchun baholash mezonlari (Щербакова, 2017)
(JSST tavsiyasiga ko’ra TMI ko’rsatkichlarining interpretatsiyalari
asosida ishlab chiqilgan)

№	Tana massasi indeksi	Kishi vazni va uzunligi o’rtasidagi nisbat
1.	16 va undan kam	Tana vazni sezilarli tanqisligi
2.	16 – 18,5	Tana vazni yetishmasligi
3.	18,5 – 24,99	Me’yor
4.	25 – 30	Tana vazni ortiqchalik
5.	30 – 35	Birinchi darajali semizlik
6.	35 – 40	Ikkinchi darajali semizlik
7.	40 va undan yuqori	Uchinchi darajali semizlik

2. Pine indeksi. Gavda tuzilishi tipini aniqlashda Pine indeksdan foydalaniladi. PI - gavda tuzilishi tipini (konistitutsiyasi) baholash indeksi bo`lib, uni hisoblash orqali tana rivojlanishining mutanosibligi aniqlanadi.
PI = h-(m+KQAnch);
Bu yerda: PI - Pine indeksi; KQAnch-nafas chiqargandagi ko`krak qafasi aylanasi. Quyidagi jadvalda Pine indeksi baholash mezonlari keltirilgan.
2.2-jadval.
Pine indeksi uchun baholash mezonlari (Щербакова, 2017)

Indeks ko’ratgichi	Gavda tuzilish tipi	Konstitutsiya tipi
10 va undan past	Juda yerik	Giperstenik
10 – 15	Yirik	Normostenik
16 – 20	Yaxshi
21 – 25	O’rtacha
26 – 35	Kuchsiz
36 va undan yuqori	Juda kuchsiz	Astenik

Agar olingan natijalar 26 dan yuqori bo`lsa astenik tip, 16 dan 25 gacha bo`lsa me’yor, 15 dan kam bo`lsa giperstenik hisoblanadi.

3. Erisman indeksi. Ko'krak qafasi va o`sish orasidagi o`zaro mutanosiblikni aniqlaydi. Erisman indeksi ko'krak qafasi rivojlanganlik darajasini aniqlashga yordam beradi.
EI = KQAph-h/2;
Bu yerda: EI - Erisman indeksi; KQAph pauza holatidagi ko`krak qafasi aylanasi.
Natijalarni sharhlash: qiz bolalar va ayollar uchun Erisman ko'rsatkichi o'rtacha 2-4 sm,o`g`il bolalar va erkaklar uchun 3-6 sm. Agar Erisman indeksi ko'rsatkichi o`rtacha ko`rsatkichlardan yuqori yoki ularga teng bo`lsa, ko'krak qafasi rivojlanganligi yaxshi, manfiy qiymatga ega yoki o'rtacha qiymatdan past bo`lsa, ko`krak qafasi rivojlanganlik darajasi yetarli emas deb baholanadi.
4. Ko'krak qafasi ekskursiyasini baholash. Bu ko`rsatkich nafas olish organlari rivojlanganligini tavsiflaydi va quyidagi formula boyicha aniqlanadi:
KQE = KQAnol - KQAnch;
Bu erda: KQE - ko'krak qafasi ekskursiyasi, (sm); KQAnol - nafas olgandagi ko`krak qafasi aylanasi (sm).
Quyidagi jadvalda ko‘krak qafasi ekskursiyasi uchun baholash mezonlari keltirilgan.