O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi Davlat universiteti Kimyo biologiya fakulteti biologiya yo’nalishi 018-60 gurux talabasi Abduraxmonova Dilbarning Bioinformatika fanidan tayyorlagan kursi sh I reja

DNK ni sekvenirlash
Sekvenirlash metodida nukleotidlar, aminokislotalar ketma-ketligi aniqlanadi. Sekvenirlash metodida nishonlangan fluoressent belgi yoki radioaktiv izotoplar ishlatiladi, didezoksinukleotidlar ajratib bo’lmaydigan qism bo’lib, DNK zanjiridagi polimerizatsiya nukleotid hosilasini, nishonlangan fluoressent belgi yoki radioaktiv belgini o’rnatadi. Sintezlanuvchi zanjirga didezoksinukleotidni birikishi sintezni buzishga olib keladi, spetsifik nukleotidni gelda ajratish yo’li bilan uning holati aniqlanadi.
Mutagenez
Bugungi kunda PZR mutagenez o’tkazishda muhim metodlardan biri bo’lib qolmoqda. Mutagenez bu- DNK nukleotidlar ketma-ketligiga o’zgartirishlar kiritishdir. PZR ni ishlatish jarayonni yanada tezlashtirib, yanada soddalashtirdi hamda ishonchliligini oshirdi.

XULOSA
Demak xulosa o’rnida shuni aytishim mumkinki, polimeraza zanjir reaksiyasi uslubining ahamiyati bugungi kunda nafaqat tibbiyot uchun, balki boshqa sohalarda ham yuqori ekanligi ko’rinmoqda. Bu uslubning ochilmagan imkoniyatlarini ochish, mavjud kamchiliklarini bartaraf etish esa biz yosh mutaxassislarning vazifalaridan biridir. Ayniqsa, polimeraza zanjir reaksiyasi uslubining tibbiyotda keng qamrovli foydalanilayotganligi nafaqat aholi salomatligini ta’minlaydi, balki jamiyatimiz farovonligini yanada oshiradi. 2014-yilni Yurtboshimiz tashabbuslari bilan “Sog’lom bola yili” deb e’lon qilinishi ham qo’yilgan vazifalar nechog’lik dolzarbligidan dalolat beradi. Ya’ni, skrining markazlarida ham homilador ayollarning salomatligini inobatga olgan holda, polimeraza zanjir reaksiyasi uslubiga o’xshash diagnostik uslublarning mavjudligi sog’lom farzand tug’ilishining yana bir sabablaridan biri deb o’ylayman.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI

1. 
   Бреслер С. E., Ерусалимский Б. Л., Физика и химия макромолекул, M.-Л., 1965;
   
2. 
   Saiki R.K., Scharf S., Faloona F., Mullis K.B., Horn G.T., Erlich H.A., Arnheim N. Science 1985 Dec 20; 230 (4732): 1350-4; Enzymatic amplification of beta-globin genomic sequences and restriction site analysis for diagnosis of sickle cell anemia.
   
3. 
   Kleppe, K. et al. (1971): Studies on polynucleotides. XCVI. Repair replications of short synthetic DNA’s as catalyzed by DNA polymerases.In: J. Mol. Biol. Bd. 56, S. 341—361.
   
4. 
   R. K. Saiki, D. H. Gelfand, S. Stoffel, S. J. Scharf, R. Higuchi, G. T. Horn, K. B. Mullis, H. A. Erlich. Primer-Directed Enzymatic Amplification of DNA with a Thermostable DNA Polymerase.in: Science.239.1988, 487—491. ISSN0036-8075 PMID: 2448875
   
5. 
   Каледин А. С., Слюсаренко А. Г., Городецкий С. И. // Биохимия. — 1980. — T. 45. — C. 644—651.
   
6. 
   Alice Chien, David B.Edgar и John M. Trela. Deoxyribonucleic Acid Polymerase from Extreme Thermophilic Thermus aquaticus. Jourmal of Bacteriology, Sept. 1976, pp. 1550—1557.
   
7. 
   Календарь РН, Сиволап ЮМ (1995). «Полимеразная цепная реакция с произвольными праймерами». Биополимеры и клетка11 (3-4): 55-65. ISSN0233-7657.
   
8. 
   Энциклопедия полимеров, т. 1-3, M., 1972-77;
   
9. 
   Venter J, et al. (2001). «The sequence of the human genome». Science 291 (5507): 1304-51. PMID 11181995
   
10. 
    http://www.biofidal.com/biofidal2/cat/2/pyro.php
    
11. 
    Хувинк Р., Ставерман А. (сост.), Химия и технология полимеров, пер. с нем., т. 1-2, M.-Л., 1965-66; Шварц M., Анионная полимеризация, пер. с англ., M., 1971;
    
12. 
    Nicolas von Ahsen, Carl T. Wittwer, Ekkehard Schütz (2001). «Oligonucleotide melting temperatures under pcr conditions: nearest-neighbor corrections for Mg²⁺, deoxynucleotide triphosphate, and dimethyl sulfoxide concentrations with comparison to alternative empirical formulas». Clinical Chemistry47 (11): 1956-1961.
    
13. 
    Глик Б., Пастернак Дж. Молекулярная биотехнология. Принципы и применение. Пер. с англ. — М.: Мир, 2002. — 589 с., илл. — ISBN 5-03-003328-9
    
14.