O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshidavlatuniversitetining pedagogika instituti

Irqchilik
– odamlar o‘rtasidagi ijtimoiy tengsizlik, bosqinchilik, zo‘ravonlik va 
urushlarni kishilarning turli irqlariga mansubligi bilan oqlashga xizmat qiluvchi g‘ayrimilliy 
ta’limot. Irqchilar insonlarning ijtimoiy mohiyatini ularning biologik – irqiy (ko‘zi, sochi va 
terisining rangi, bosh va yuz tuzilishi kabi tashqi, ikkinchi darajali jismoniy) belgilar bilan 
bog‘lab, ularni oliy va quyi, bekamu-ko‘st va noraso irqlarga ajratadilar. 
178.
Aqidaparastlik
– muayyan sharoitda, biron-bir g‘oya yoki tamoyilga qat’iy ishonch 
va uni mutlaqlashtirish asosida shakllangan qoida va tartiblarni, boshqa sharoit, holat, 
vaziyatni hisobga olmagan holda, ko‘r-ko‘rona qo‘llashga urinish. Bu atama faqat salbiy 
ma’noda qo‘llanib, muayyan olim yoxud oqim tomonidan bayon etilgan qonun va qoidalar 
ta’sir doirasini sun’iy ravishda kengaytirishga urinishni anglatadi. 

---

226 
179.
Fanatizm
– Biron g‘oyaga, shaxsga uning mazmunini, mohiyatini chuqur 
anglamasdan johillarga ishonish va unga ergashishdir va u hayotda turli sohalarda uchraydi. 
180.
Manqurt
– «Manqurt» o‘z eli, tarixi, qon-qarindoshini, hatto o‘zi tuqqan onasini 
ham unutgan, o‘z kelajagini tasavvur eta olmaydigan kishilar va xalqlarning majoziy obrazi. 
U xalqlarning manqurtlarga aylanishida bosh aybdor davlat va mafkuraga to‘la 
bo‘ysundirilgan jamiyatdir degan xulosaga keladi. Masalan, Chingiz Aytmatovning «Asrga 
tatigulik kun» romanida «Manqurt» afsonasidagi shaxs obrazi.
181.
Tafakkur
– (arab. – fikrlash, aqliy bilish) – predmet va hodisalarning umumiy, 
muhim xususiyatlari aniqlaydigan, ular o‘rtasidagi ichki, zaruriy aloqalar, ya’ni qonuniy 
bog‘lanishlarni aks etadigan bilishning ratsional bosqichi. 
182.
Vatan tuyg‘usi
– Vatan tuyg‘usi bo‘lgan kishidagina vatanparvarlik jo‘sh uradi. 
Prezidentimiz Islom Karimov aytganidek: «Vatanga muhabbat hissi odamning qalbida tabiiy 
ravishda tug‘iladi. YA’ni, inson o‘zligini anglagani, nasl-nasabini bilgani sari yuragida 
Vatanga muhabbat tuyg‘usini ildiz otib, yuksala boradi. Bu ildiz qanchalik chuqur bo‘lsa, 
tug‘ilib o‘sgan yurtga muhabbat ham shu qadar cheksiz bo‘ladi». 
183.