O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshidavlatuniversitetining pedagogika instituti

Borliq haqiqati
– (Istina Bitiya) mavjud borliqning asl mohiyati, inson zoti hechqachon 
oxirigacha anglab yeta olmaydigan, ammo cheksiz ravishda turli yо‘llar bilan anglab 
yetishga intiladigan mutlaq haqiqat. Har bir inson Borliq haqiqati haqida muayyan 
tasavvurga ega bо‘lib, ushbu tasavvuri umri bо‘yi takomillashib borishi, ba’zan hatto keskin 
о‘zgarib ketishi ham mumkin. 
19.
Imon 
– shaxs ma’naviyatining muhim tarkibiy jihati, о‘zi anglab yetgan va tо‘g‘ri deb 
bilgan Borliq haqiqatiga samimiy e’tiqod. Imon-e’tiqod ma’naviyatning о‘zak tomiri bо‘lib, 
shaxs ma’naviyati imondan boshlanadi.Xalqimiz tilida “imonsiz” degan sо‘z eng og‘ir 
haqorat sanalishi bejiz emas. 
20.
Ilm
– shaxs ma’naviyatining muhim tarkibiy jihati va milliy ma’naviyatimizga xos ma’rifat 
yо‘llaridan biri, Borliq haqiqatini anglab yetishda bilimga, aql va tafakkurga tayanish. Ilm 
nuri bilan yorishmagan e’tiqod “taqlidiy imon” hisoblanadi va takabburlik bilan birlashsa 
aqidaparastlikka olib boradi. 
21.
Mas’uliyat
- shaxs ma’naviyatining muhim tarkibiy jihati, о‘zi anglab yetgan va tо‘g‘ri deb 
bilgan Borliq haqiqatiga amalda sadoqat saqlash, har bir xatti harakatining oqibatini о‘ylab 
qadam qо‘yish. Inson erkin irodasi bilan о‘zini dunyodagi barcha mavjudot uchun mas’ul 
deb bilsa va har bir qadamini qо‘yishda ana shu mas’uliyatni his qilib tursa ayni shu shaxs 
haqiqiy ma’naviyat sohibidir. 
22.
Mehr
- shaxs ma’naviyatining muhim tarkibiy jihati va milliy ma’naviyatimizga xos 
ma’rifat yо‘llaridan biri, insonlarga, tabiatga, har bir ishga beg‘araz fidoiylik bilan 
munosabatda bо‘lish. 
Mehr ma’rifati
1) inson kо‘nglini anglab yetish va unga mehr 
kо‘rgazish bilan tarbiyalash, 2) insonning boshqa bir insonga bо‘lgan beg‘araz muhabbati 
tufayli xudbinlik balosidan forig‘ bо‘lishi va Borliq haqiqatini anglab yetishi (Alisher 
Navoiy talqinida) ma’nolarini anglatadi. 
23.
Ma’rifat
- ma’naviy kamolot yо‘li, insonning kо‘ngil kо‘zgusini sayqallash jarayoni, ya’ni 
har bir insonning butun ongli hayoti davomida о‘zligini anglash, о‘zining Borliq haqiqatiga 
nisbatini aniqlash va о‘z ruhini Borliq haqiqati bilan uyg‘unlashtirib borish yо‘lidagi 
harakati. 
24.