O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi davlat universitetining pedagogika instituti

Topshiriqlar:
1.Yuqoridagi ma’lumotlarni “Klaster” metodi yordamida izohlang. 
36-MAVZU:ILM SARI YO‘L. TAQRIZ MATNI, UNING TUZILISHI VA IFODA 
MATERIALLARINING XUSUSIYATLARI
 
Eng buyuk sharaf 
O‘qish va o‘rganishdek sharafli narsa yo‘q. Qur'onning ilk amri “O‘qi” so‘zi
bilan boshlangan. Inson bilimi bilan qadrlanadi. Ilm qorong‘uliklarni yorituvchimash'aladir. 
Yuksak pog‘onalarga ilm narvoni bilan chiqiladi.
Taraqqiy etishni va kamolot topishni istasangiz ilmning etaginimahkam ushlang. Hazrati Ali
ilm xususida: “Ilm pastda turganlarni yuqori darajaga ko‘taradi. Bilimsizlik esa tepada
turganlarni pastga tushiradi. Ilm mol-davlatdan ustundir, chunki boylikni sen asraysan. 
Ilm esa seni asraydi”, deganlar. Foydali ilm o‘rgangan kishini o‘limidan keyin ham insonlar 
hurmat bilan eslashadi. Ilm abadiy tiriklikdir. Johil kishi tirikligidayoq o‘lik hisoblanadi.
Bilimli inson Hayotdan ko‘z yumganidan keyin ham tirikdir!
Savol so‘rash 
Savol ilmning kalitidir. Aytadilarki, savol so‘rash ilmi hayotimizda uchraydigan
bir yo‘ldir. Savol kitobni, mavzuni yoki darsni yaxshi anglab yetishni ta’minlaydi. Savol 
ilmimizni oshiradi. Chunki, so‘rab javobini izlaymiz. Savol so‘rash o‘zimiz sezmagan
holda bizni bilim egasiga aylantiradi. Savol beraman, deb aqlga kelgan bo‘lar-bo‘lmas
narsalar so‘ralmasligini unutmaslik
lozim. Savol insonning saviyasini ham ko‘rsatadi. Mantiqli va qiziqarli savollar berish kerak.
Tushuntirmoq 
O‘rganganlarimizni yaqinlarimizga aytib berish, tushuntirish mavzuni puxta 
o‘zlashtirishimiz uchun eng qulayyo‘llardan biridir. Mavzu shunda yanada chuqur o‘rganiladi. 
Umrimiz davomida o‘rganish bilan chambarchas bog‘liq bo‘lganimiz uchun har birimiz o‘ziga 
xos bir o‘rgatuvchimiz.
 
Nimalarni o‘qish lozim 
Biz o‘qiydigan narsalarimizni ham aniq belgilab olishimiz ham juda muhim. 
O‘qiydigan kitoblarimiz bizga qanday foyda keltiradi? Bilimimizga yangi bilimlar qo‘sha
oladimi? Hatti harakatlarimizning yaxshilikka yo‘nalishiga yordam berib, ichimizga huzur-
halovat, ishimizga zavq-shavq bag‘ishlay oladimi? Frans Kafkaga ko‘ra, kitob insondakuchli 
ruhiy ta’sir o‘yg‘otishi lozim. U: «O‘qiydigan

---

149 
kitobimiz bir mushtdek bizni sergak torttirmasa nima ishga yaraydi?», — deya haqiqiy 
kitobning o‘ziga xos xususiyatini ko‘rsatadi. Umid bilan ochilib, foyda bilan yopilgan
kitob yaxshi kitobdir. Kitoblar insonlardan ayrilmaydigan buloqlardir. Aqllarini kitob bilan
jilolamagan,
ruhlarini u bilan oziqlantirmagan insonlar siqilish, zerikishdan qutula olmaydilar. Seneka:
«Kitobsiz yashash, ko‘r, kar, soqov kabi hayot kechirishdir», —degan. Har bir narsaning
foydalisini, yaxshisini tanlaganimiz singari, kitoblarning ham eng yaxshisi va foydalisini
tanlaylik. Chunki ular hayotimizda asosiy yo‘nalishni belgilab beradi. Dunyoqarashimiz 
ular orqali shakllanadi. Agar yaxshisini tanlayolsak, kitob eng yaqin do‘st va birodarimizga 
aylanadi.