O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi davlat universitetining pedagogika instituti

–dir
qo‘yidagicha yoziladi:
a)
jarangsiz undosh 
tovush bilan tugagan so‘zlarga qo‘shilganda 
–tir,
shaklida yoziladi: 
bo‘shat+dir>bo‘shattir, 
ek+dir>ektirmoq, cho‘k+dir>cho‘ktirmoq, bo‘rt+dir>bo‘rttirmoq, uq+dir>uqtirmoq
kabi;
b)
jarangli undosh bilan tugagan bir bo‘g‘inli so‘zlarga qo‘shilganda 
–dir
shaklida yoziladi: 
yoz+dir>yozdirmoq, bil+dir>bildirmoq, ol+dir>oldirmoq, sur+dir>surdirmoq 
kabi. Ammo 
kel
so‘zi bundan mustasno: kel+dir>keltirmoq; 
v)
jarangli undosh bilan tugagan ko‘p bo‘g‘inli 
so‘zlarga 
qo‘shilganda 
–tir
shaklida 
yoziladi: 
kiyin+dir>kiyintirmoq, 
cho‘mil+dir>cho‘miltirmoq, sevin+dir>sevintirmoq, uzay+dir> uzaytirmoq
kabi. 
QO‘SHMA SO‘ZLARNING IMLOSI 
 
 I. Quyidagi tarkibdagi qo‘shma so‘zlar qo‘shib yoziladi: 
1. 
Tarkibida 
xona, noma, poya, bop, xush, ham, baxt, kam, umum, aro, rang, mijoz, sifat, 
talab
kabi so‘zlardan biri qatnashgan qo‘shma ot va qo‘shma sifatlar: 
ishxona, qabulxona, 
ma’lumotnoma, tabriknoma, sholipoya, g‘o‘zapoya, ommabop, xushxabar, hamdo‘st, 
hamsuhbat, orombaxsh, kamgap, umumxalq, sovuqmijoz, devsifat, izzattalab
kabi. 
2. 
Ikkinchi qismi 
–ar
(inkor shakli 
-mas
) qo‘shimchasi bilan tugaydigan qo‘shma ot va 
qo‘shma sifatlar: 
otboqar, o‘rinbosar, molboqar, beshiktervatar, tezoqar, ertapishar, 
tinchliksevar, ishyoqmas, qushqo‘nmas
kabi. 
3
. O‘xshash, qiyoslash asosida yuzaga keluvchi qo‘shma otlar va qo‘shma sifatlar: 
karnaygul, qo‘ziqorin, otquloq, oybolta, bodomqovoq, devchechak
kabi. 

---

48