O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti



Download 2,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/195
Sana25.01.2022
Hajmi2,6 Mb.
#408423
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   195
Bog'liq
turmahsulot marketingi

 
 
9-chizma. Iste‟molchining qoniqish jarayoni 
 
Sabablar  harakatidan  xulosa  chiqargan  holda    biz  bilamizki,  bizning  hatti–
harakatimizni  boshqaruvchi  bezovtalanish  hissi  yoki  qoniqmaslik,  u  yoki  bu 
faoliyat shaklini  rivojlantiradi. 
Qoniqishi hissini etarli darajaga etkazish bir necha boqichdan tashkil topgan. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10-chizma. Turistik mahsulotni sotib olishda aniq xulosa chiqarish harakati. 
 
Ehtiyojni  anglash  har  qanday  ichki  (shaxsiy)  va  tashqi  vaziyatlarga 
bog‟liqdir. 
Қониқиш тури 
Эҳтиѐжини қондириш учун юқори 
поғонага кўтарилиш 
Қониқиш ѐки ажабланиш натижаси 
Заруратдан аниқ эҳтиѐжга ўтиш 
Ахборотни баҳолаш 
Фирма маҳсулотларини мижозларга 
қўл келишини баҳолаш 
Туристик маҳсулотни сотиб олишдаги 
хулосани чиқариш. 
Аниқ маҳсулотга ѐндашувни 
шакллантириш 
Сотиб олиш 
Сотиб олишда аниқ иш юритиш 


45 
 
Turistik  mahsulotni  olishda  avvalo  mijozda  shu  mahsulotga  ehtiyoj  bo‟lishi 
zarur.  Lekin  ehtiyoj  nimadir  etishmasligi  desak,  turistik  mahsulotni  sotib  olish  
uchun  insonga  aniq  ehtiyojni  indentifikastiyasi  qilib  uni  belgilangan  ehtiyojga 
transformastiya    qilish  lozim.  (Tranformastiya  qilingan  ehtiyojga  o‟z  navbatida 
belgilangan mahsulot turi to‟g‟ri keladi). 
Ehtiyojni  anglamoq  davrini  o‟rganish  kishining  o‟z  muamolalarini 
tushinishda turtki bo‟lgan hollar deb anglasa bo‟ladi. Bu bizni quyidagi savollarga 
javob olishga undaydi: 
1. Qanday ehtiyojlar paydo bo‟ldi? 
2. Nimalar ularning sodir bo‟lishiga ko‟mak berdi? 
3. Qanday qilib mijoz ehtiyoj orqali muayyan bir turistik xizmatni tanlaydi? 
Shunday 
axborotimiz 
bo‟lsa  harakatni  yanada  qo‟zg‟atuvchilarni 
(qiziqtiruvchi)  bilsak  bo‟ladiki,ular  kelajakda  marketing  faoliyatida  faol 
qo‟llaniladi.  Bu  holda  nazarda  tutish  lozimki  turistik  korxonalar  ehtiyojni 
anglashda  marketing  qiziqtiruvchilari  orqali  erishadi.  Mijozga  o‟rgatish  omillari 
orqali ta‟sir qilish navbatma–navbat amalga oshiriladi. 
Axborot  izlash  davrida  mijoz  o‟z  ehtiyojini  qondirish  uchun  to‟liq 
ma‟lumotlar  to‟playdi.  Bu  ma‟lumotlar  turistik  firmalar  xizmatlariga  bog‟liqdir. 
Ma‟lumotlarni yig‟ish har qanday yo‟llar bilan amalga oshiriladi. 
Bu  ishda  mijoz  o‟z  qobiliyatini  ishga  solib  har  qanday  muammolarni 
echishga qodir ekanligini  ko‟rsata bilish lozim. 
Mijozning  ma‟lumot  to‟plada  qo‟l  keladigan  eng  faol  shakl  turfirmalarga 
to‟g‟ridan-to‟g‟ri  murojaat  qilishdir.  Mijoz  turistik  mahsulotni  sotib  olishda 
maslahat olish uchun  quyidagilar maqsadga muvofiq: 
1. Mijozlar  ma‟lumot oladigan  asosiy manbaalarni belgilash. 
2.  Turistik    xizmatlarni  sotib  olishda  qabul  qilinadigan  qarorning  muhimligini 
baholash. Iste‟molchi lozimli ma‟lumotlarni to‟plagan so‟ng axborotni baholashga 
o‟tadi.  Bu  davrda  olingan  xizmatlarning  turlari    nisbatan  baholashni  amalga 
oshiradi.  Bunda  xizmat  ko‟rsatgan  turistik    firmalarning  xususiyati    e‟tiborga 
olinadi. 
Mijoz 
 
aniq  xizmatni 
tanlagach 
axborotni 
baholashi 
marketing 
mutaxasisslariga judayam muhim. Iste‟molchi qay birini tanlaganini oldindan aytib 
berish muammoga aylanadi. Buni  bajarish bir muncha mushkul, chunki axborotni 
baholab ish yuritishning birlamchi tarkibi mavjud emas. 
Turistik  korxonalar mijozlarga xizmat ko‟rsatishda o‟z xizmatlarini baholash 
va  marketing  ishlarida  har  qanday  variantlarni  qo‟llaydi.  Bir  tomondan  taklif 
qilingan  turistik  mahsulotlarning  nufuzini  oshirib,  ikkinchi  tomondan  shu 
mahsulotga  iste‟molchining  fikrini  o‟zgartirib,  uning  boshqa  firmalar  mahsulotni 
oldida  nufuzi  yuqoriligini  tushuntirish  zarur.  Boshqacha  so‟z  bilan  aytganda, 
mijozda firmaning mahsulotiga yangicha qarash va fikrlash hissini o‟rnatish lozim. 
Firma o‟z mahsulotiga ozgina o‟zgartirish kiritib  mijoz uchun uni  qiziqarli qilish 
mumkin. 
Axboratga  baho  berib  iste‟molchi  turistik  mahsulotni  sotib  olishga  jazm 
qiladi.  Mijozning  sotib  olish  to‟g‟risidagi  qaror  qabul  qilishda  har  qanday  
tasodifliklar  mavjud  bo‟lishi  mumkin.  Masalan,  do‟stlar,  hamkasabalar,  tanish-


46 
 
bilishlarning fikri mijozning sotib olishga bo‟lgan o‟z fikrini tamoman o‟zgartirib 
yuborish mumkin. Shuni qayd qilish zarurki, yon atrofdagilarning fikri mijozning 
taassurotiga  ma‟lum  darajada  ta‟sir  o‟tkazadi.  Firma  mahsuloti  to‟g‟risida  yomon 
ma‟lumot  berganlarning  omma  ichida  obro‟lari  yuqori  bo‟lsa  mijoz  shularning 
fikriga qo‟shilib olmoqchi bo‟lgan mahsulotniyam olmay qo‟yadi. 
Masalaning ikkinchi tomoni  shundaki, mijoz o‟z hamyoniga qarab ish qiladi  
(masalan mijozni mablag‟i o‟zgarishi mumkin). 
Mijozning  qaroriga  kutiladigan  xatar  ham  o‟z  ta‟sirini  o‟tkazishi  mumkin. 
Unda bu xis sotib olgan mahsulotdan to‟la qoniqishni ta‟minlaydi. 
Shu  sababdan    firma  o‟z  mahsuloti  to‟g‟risidagi  ma‟lumotni  mijozga  
jonbozlik ko‟rsatishi lozim. 
Turistik  biznesda  har  bir  firmaning  mahsulotini  qancha  ko‟p  maqtalsa, 
firmaning iste‟molchilari shuncha ko‟payib, daromadi oshadi.  
Boshqaruvchi  har  qadamda  rejani  tahlil  qilish  jarayonida,  marketing 
tadbirlarining  samarasini,  kuchini  tekshirib  ko‟rishda  iste‟molchi-mijozlar, 
raqobatchilarga  ularning  tovarlari,  dillerlar,  agentlar  va  boshqa  shunga  o‟xshash 
bozor bilan bog‟liq bo‟lgan kuchlar haqidagi axborotga muhtoj bo‟ladi. 
  Axborotlar olinish manbaiga ko‟ra quyidagicha bo‟ladi: 
1) tashqi hisobotlar tizimidan olinadi, ular quyidagilar: 
a) mahsulotlar sotilishi ko‟rsatkichlar 
b) jami xarajatlar 
v) moddiy zahiralar hajmi 
g) naqd pul harakati  
d) debitor va kreditor to‟g‟risidagi axborotlar 
 
2)  Kundalik  marketing  axboroti-tijoratga  tegishli    muntazam  kelib  turuvchi 
axborotlar: 
a) agentlardan; 
b) raqobatchilar haqidagi axborot manbalari: 
- xarid qilingan tovardan; 
- “ochiq eshiklar” va maxsus ko‟rgazmalar;

Download 2,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   195




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish