O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

---

1 
 
 
O‟ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA 
O‟RTA MAXSUS TA‟LIM VAZIRLIGI 
 
     QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI 
 
“Iqtisodiyot va servis” kafedrasi 
 
Qo‟chqorov G‟.F. 
 
 
 
 
 
“Turmahsulot marketingi” fanidan 
USLUBIY QO‟LLANMA 
 
 
 
 
 
 
 
 
Qarshi – 2018 y. 
 
 

---

2 
 
 
Ushbu uslubiy qo‟llanma oliy ta‟limning 5610300 – “Turizm” (faoliyat 
yo‟nalishlari bo‟yicha) ta‟lim yo‟nalishi talabalari, 5610301 - “Turizm” (faoliyat 
yo‟nalishlari bo‟yicha) magistratura mutaxassisligiga tavsiya etiladi. 
 
 
Muallif: i.f.n. Qo‟chqorov G‟.F. 
 
 
 
Taqrizchilar: dotsent Omonov R. 
 
       Qar.M.I.I dotsent Tursunov I. 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ushbu O‟quv-uslubiy qo‟llanma “Iqtisodiyot va servis” kafedrasining 2018 yil  
29 avgustdagi  majlisida (bayonnoma №1)  muhokama qilingan va universitet  o‟quv-
uslubiy kengashining 2018 yil 5 oktyabrdagi 1-sonli bayonnomasi qarori bilan chop 
qilishga ruhsat etilgan.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

3 
 
Mundarija 
 
Kirish ………………………………………………………………………………….4 
MA‟RUZALAR MAVZULARI……………………………………………………….5 
1-mavzu.Turistik mahsulotlar faniga kirish…………………………………………5 
2-mavzu.Turmahsulot marketingining ilmiy-nazariy asoslari………………..……27 
3-mavzu.Turistik mahsulot bozorini kompleks tadqiq qilish…………………….…55 
4-mavzu.Turmahsulot marketingining biznes rejasi…………………………….…66 
5-mavzu.Turistik mahsulot va xizmatlarning o‟ziga xos xususiyatlari……………73 
6-mavzu.Turistik mahsulot marketingida  axborotlar tizimi………………………90 
7-mavzu.Turistik mahsulot marketingi taktikasi va strategiyasi………………….103 
8-mavzu.Turizm bozori kon‟yunkturasining marketing…………………………..108 
9-mavzu.Turistik mahsulot va xizmatlarni xarakatlantirish……………………...112 
10-mavzu.Turistik mahsulot marketingini takomillashtirish……………………...117 
11-mavzu.Turistik mahsulotning narxini shakllantirish…………………………...122 
12-mavzu.Turistik mahsulot bahosini belgilash usuli……………………………...144 
13-mavzu.Turistik mahsulotlarni xalqaro bozorlarda oldinga………………...…..152 
MUSTAQIL ISHNI TASHKIL ETISH BO‟YICHA TAVSIYALAR VA  
ULARNING MAVZULARI…………………………………………………………165 
NAZORAT TURLARI………………………………………………………………166 
TAYANCH IBORALAR VA ULARNING MAZMUNI…………………...………181 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR…………………………………….………193 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

4 
 
Kirish 
Respublikamizni  rivojlangan  davlatlar  qatoriga  qo‟shilib  borayotganligi,  MDH 
va  Yevropa davlatlari  bilan ham  iqtisodiy,  ham  siyosiy,  ijtimoiy  va  quvonarlisi turizm 
sohalarida  har  tomonlama  aloqalar  o‟rnatilayotganligi  sohalarda  yangi  izlanishlar  olib 
borish lozimligini anglatadi. 
Turizm  sohasi  millatlararo  tinchlikni  ta‟minlash,  urf-odatlar  va  an‟analaridan 
habardor  bo‟lish    va  moliyaviy  yuksalish  imkoniyatini  tug‟dirishi  turistik  mahsulot 
marketingini  o‟rganish  va  uni  fan  sifatida  o‟qitish  dolzarb  vazifa  ekanligi  bilan  ajralib 
turadi. 
Iste‟mol  bozori  tobora  yangi  tovarlar  va  xizmatlar  bilan  boyib  borayotgan 
bugungi    sharoitida    yangi  imkoniyatlarni  aniqlash  va  ulardan  oqilona  foydalanishda 
marketing tadqiqotlarining ahamiyati kun sayin ortib bormoqda. 
Turizm  bozoridagi  mavqeini  saqlab  turish,  raqobatchilarga  nisbatan  doimiy 
ustivorlikka  ega  bo‟lish  garovi  sifatidagi  marketing  tadqiqoti  yaxlit  tizim  sifatida 
shakllanadi.  Ko‟pgina  yirik  va  hozirgi  kunda  o‟ta  nufuzli  va  mashxur  kompaniyalar 
izchil va davomiy marketing tadqiqotlarining natijalari o‟z muvaffaqiyatlarining garovi 
deb e‟tirof etmoqdalar. 
Prezidentimiz  Sh.M.Mirziyoev  2018  yil  22  fevraldagi  xalqaro  turistlar 
tashrifining  o‟sishi,  ichki  turizm  rivojining  kelajagi,  turizm  xizmatlarini  yaxshilash  va 
turlarini  ko‟paytirishga  bag‟ishlangan  videoselektorda  “turizmning  iqtisodiyotimizdagi 
o‟rni,  tarmoqning  holati  va  rivojlantirishda  qilinishi  lozim  bo‟lgan  ishlar”
1
  haqida 
alohida fikr bildirdilar. 
“Turmahsulot  marketingi”  fani  turizm  sohasida  marketing  tadqiqotlarini  olib 
borish,  strategik  marketing  asoslarini  qo‟llash,  turistik  firmaning  innovastion 
strategiyasini aniqlash va turizm daromadiga ta‟sir etuvchi omillarni o‟rganadi. 
Turizm  sohasini  rivojlantirish  uchun  esa,  eng  avvalo  bu  sohaga  katta 
mablag‟larni  sarflash  kerak  bo‟ladi.  Bunday  mablag‟larni    sarflashda  bu  moliyaviy 
resurslarning  qachon  va  qanday  maqsadlarda  sarflanishi  kerakligini  aniq  va  to‟g‟ri  hal 
qilish lozim bo‟ladi. 
 
 
 
 
 
                                           
1
 
2018 йил 22 февралдаги халқаро туристлар ташрифининг ўсиши, ички туризм ривожининг келажаги, туризм 
хизматларини яхшилаш ва турларини кўпайтиришга бағишланган видеоселектордан.
 

---

5