O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

 
2.Haridorlarning turistik mahsulotga bo‟lgan extiyojini o‟rganish va aniklash. 
 
Iste‟molchilar  xulqlarini  asoslari  asosan  uning  xuquqini  tushunish  bilan 
bog‟liq. Iste‟molchi xuquqini tushunish mushkul, uning asl sababini bilish uchun, 
uning  ta‟sir  etuvchi  kuchlarini  bilish  lozim.  Faollik  eng  yuqori  cho‟qqiga  etadi 
qachonki  undan  bir  natija  chiqsa,  biror  bir  maqsadga  yunaltirib  tashkil  etilsa 
dominantga nisbatan ierarxiya  tashkil etilsa. Kelajakda sifatni tashkil etish tizimi, 
kishi psixikasiga jamlab tashkil qiluvchi, tashkillashtirilgan yo‟nalishning shu turi, 
xarakteri  yagonaligini  ko‟rsatadi.  Sabab  ya‟ni  Motiv  (franstuzcha  matif)  ta‟sir 
qilish,  orzular,  havas  yoki  fikrlashni  tasvirlab  berish,  shunday  xulosaga  olib 
keladiki uning harakatini ta‟svirlaydi. 
Sabab  belgisining  ajratilishi  yo‟naltirilishini  bildiradi.  Bu  harakat  biror  bir 
maqsad yo‟naltirilgan bo‟lishi uchun, odam o‟zining nimaga muhtojligini va unga 
nima etishmayotgaligini bilish uchun u o‟zi shuni tan olish lozim. 
Ko‟pgina  sabablar  bilan  birga  kishini  xulqi  bilinadi.  Hozirgi  vaqtda 
yoshlarning qiziqishi o‟rganilgan, ularning xulqlari boshqalarning ta‟siriga bog‟liq. 
Ehtiyoj  –  bu  inson  xayoti  davomida  o‟sishi  va  rivojlanishi  shaxsni  ijtimoiy 
guruhini,  jamiyatdagi  maqsadini  o‟stirish  uchun  mustaqil  zaruriy  omillar  talabini 
ta‟minlaydi (madad beradi). Bozorda iste‟molchi o‟zining to‟lov qobiliyatini talab 
orqali  ko‟rsatadi.  Pulni  taqsimlashni  zaruriyati  yoki  imkoniyati  tug‟ilishi  bilan 

---

40 
 
hozirgi va keyingi xulqini ularning afzalliklari orqali tushuntirish mumkin. Turizm 
xizmat  ko‟rsatish  nuqtai-nazaridan  marketing  bo‟limi  o‟zini  oldiga  qo‟yidagi 
vazifalarni qo‟yadi: 

 
qanday xizmat ko‟rsatish turlari o‟zgarishi mumkin; 

 
qanday  qilib  yangi  reklama  va  savdo-sotiq  ishlarini  tashkillashtirish 
mumkin; 
Reklama  shu  tovarni  qanday  afzalliklari  egaligini  ko‟rsatadi  va  qandaydir 
natijaga erishadi; inson o‟zining ehtiyojini qondirish uchun harakat qiladi. Ba‟zilari 
shunday serharakatchanki, ular o‟z istaklarnilarini har qanday yo‟l bilan qondiradi. 
Bundan kelib chiqadiki - sabab talab darajasi bosimini kuchliligidan kelib chiqadi. 
Shaxsning  iste‟molini  qondirish  zo‟riqishni  yo‟qotadi.  Lekin  keyinchalik  yangi 
xohish paydo bo‟ladi. Shunday qilib davom etaveradi. Mana shu ishning bajarilishi 
5 xil amalda bo‟ladi. Haqiqatdan ham bu ko‟rsatkichlar o‟zining etarli samarasini 
beradi.