O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi a. G. G‘aniyev, A. K. Avliyoqulov

Ìuhitning àbsîlut sindirish ko‘rsàtkichi. 
Ìuhitning àbsîlut
sindirish ko‘rsàtkichi dåb, uning vàkuumgà nisbàtàn îlingàn sindirish
ko‘rsàtkichigà àytilàdi. U yorug‘likning bo‘shliqdàgi tåzligi c ning
shu muhitdàgi tåzligi 
v
 gà nisbàti bilàn àniqlànàdi, ya’ni
n
c
=
v
(4.3)
yoki (1.1) ifîdàdàn fîydàlànsàk,
n
= em
(4.4)
ifîdàni hîsil qilàmiz. Bu yerdà 
e
– muhitning dielåktrik singdiruv-
chanligi, 
m 
– muhitning màgnit kirituvchànligi. Endi (4.1) ifîdàdàn
fîydàlànib, (4.2) ifîdàni quyidàgi ko‘rinishdà yozàmiz:
n
i
n
i
1
1
2
2
×
=
×
sin
sin . (4.5)
I
II
Qaytgan
nur
Tushuvchi
nur
Singan
nur
III
i
1
i
2
¢
i
1
2
1
5- rasm.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

15
Àgàr yorug‘lik sindirish ko‘rsàtkichi kàttà bo‘lgàn muhitdàn
(îptik zichrîq muhitdàn) sindirish ko‘rsàtkichi kichik bo‘lgàn
muhitgà (îptik zichligi kichikroq muhitgà) o‘tsà (
n
1
> 
n
2
), u holdà
sin
sin
i
i
n
n
2
1
1
2
1
=
>
(4.6)
bo‘làdi. Bundà singàn nur pårpåndikular chiziqdàn ko‘prîq
uzîqlàshàdi và sinish burchàgi 
i
2
tushish burchàgi 
i
1
dàn kàttàrîq
bo‘làdi (6- ràsm). Òushish burchàgi îrtishi bilàn sinish burchàgi
hàm kàttàlàshà bîràdi (6-
b
, 
d
ràsmlàr). Òushish burchàgining
birîr (
i
1
= 
i
chåg
.
) qiymàtidà sinish burchàgi 
i
2
2
=
p
gà tång bo‘làdi.
Òushish burchàgining 
i
1
> 
i
chåg
.
qiymàtidàn bîshlàb bàrchà tushàyot-
gàn nurlar to‘là qàytàdi (6-
e
ràsm). 
i
chåg
. 
burchàk esà 
chågàràviy
burchàk
dåyilàdi.
Òo‘là qàytish. 
Òushish burchàgi o‘zining chågàràviy qiymàtigà
yaqinlàshgàn sàri sinuvchi nurning intånsivligi kàmàyib, qàytuvchi
nurning intånsivligi îrtib bîràdi (6-
à
, 
d
ràsmlàr). 
i
1
= 
i
chåg
. 
dà esà
sinuvchi nurning intånsivligi nîlgà tång bo‘làdi, tushuvchi và
qàytuvchi nurning intånsivligi tånglàshàdi (6-
d
ràsm). Dåmàk,
tushish burchàgining i
chåg
.
 
dàn 
p
2
 gàchà bo‘lgan îràliqdàgi qiymàt-
làridà yorug‘lik nuri sinmày to‘làligichà qàytàdi và bundà tushuvchi
và qàytuvchi nurlàrning intånsivliklàri tång bo‘làdi. 
Bu hîdisàgà